Dzi Prunes

U Lavhelesa Tshibveledzwa nga Vhudalo

©Louise Brodie

Prunes, Prunus domestica, ndi tshaka dzo fhambanaho dza European Plum. Prune hu vha hu tshi khou tou ambiwa dzi plum dzine dza vha uri dzo oma kana tshaka dzine dza vha uri dzi ya tenda u omiswa. Huna tshaka dzine dza vha uri dzo leluwa uri dzi omiswe. Dzi prune dzi ya bveledziwa u mona na shango lothe dzi vha dzi tshaka dzine dza swika 100 dzo fhambanaho. U kona u anwa zwi vha hone nga murahu ha minwaha mitanu ho tavhiwa muri. Ndi zwavhudi u kona u langa muri wau sa vhunga arali nga nwaha wa u tou thoma wa anweswa mitshelo zwi do ita uri dzinwe dzi khalanwaha dzi tshi swika i nga si tsha anwa mitshelo nga vhunzhi.

U Lugisela - Kufarele

Dzi prunes dzi thoma u kiwa nga tshifhinga tshine dza do tenda u omiswa, ndi ngazwo zwine dza swikelalnga murahu ha mutsiko wa vhuraru kana wa vhuna. Swigiri i vha i tshi kha di vha hone arali dzi songo thoma dza litshiwa tshifhinga tshilapfu. Hezwi zwi ya kondiaa ngauri u tea u wana mitshelo yothe musi tshifhinga tsha u kana tshi tshi swika. Arali zwa u kona u langa zwimela zwo vha zwi tshi khou itwa zwi amba uri mutshelo u do vha na tshivhumbeo tshine tsha vha uri ndi tsha vhudi na mivhala ine ya fana. Ndi zwa vhudi u vha na zwishumiswa zwoteaho musi hu tshi khou kaniwa hu nga vha hu tshi khou shuma mitshini kana zwinwe vho.

U Bveledziwa ha Shango Lothe

Vhabveledzi vhane vha vha hulwane di vha USA hune vhunzhi hadzo dzi vha dzi tshi khou bveledziwa Carlifonia, naho huna uri u bvekedziwa ha USA zwo no vha fhasi ubva kha minwaha yo fhiraho. Manwe mashango ane abveledza dzine dza vha dza vhudi ndi Chile ine ya vha i tshi kho bveledza zwine zwa swika 100 000 tonnes ya dzi prune dzo omaho, France na Argentina. Afrika Tshipembe vha bveledza zwituku.

U Bveledziwa Afrika Tshipembe

©Louise Brodie

Vhunzhi ha dzi prune dza Afrika Tshipembe dzi bveledziwa Western Cape. U bveledzia ha Afrika Tshipembe ahu mangadzi, hu nga vha nga zwivhili kana tsha vhuraru, hune ha vha na dzine dza vha fhasi ha 1000 tonnes nga nwaha, ya dzi prune dzine dza vha dzo oma dzi tshi khou bveledziwa lwa minwaha ine ya vha uri yo fhira. Fhedzi naho zworalo hu khou divha na u vha na lutamo lwa u vuseledza ndowetshumo hei hu tshi do vha hu tshi khou tumbulwa maraga muswa.

Mushumo

Prunes dzi shuma hu tshi khou itwa zwiliwa zwo vhalaho uri hu vhe na muthetshelo wa u difha. Dzi dovha dza vha na vitamin K dza dovha dza shuma sa tshithu tsha u tshuluswisa nga mulandu wauri kha dzo huna zwithu zwine zwa thusa kha u fhungudza muvhili.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe