Dzina
Nguluvhe ḓaka [Potamochoerus larvatus]Tshivhumbeo
Ndi nguluvhe ine ya vha na maanḓa ya dovha ya vha na phanḓa I mangadzaho, maṋo ayo a phanḓa ha vhonali zwavhudi fhedzi a na tshigero tsho no pfa vhukuma a dovha a hula uya kha 7 cm. I khombo nga maanḓa arali ya sokou mangadziwa ḓakani kana ya vhaisiwa nga vha zwimi iya kona u sia tshilondo tsha vhukuma nga mulandu wa maṋo ayo. khulwane yo lapfa uya kha 900mm hafha kha mahaḓa. iya kona u lemela 60kg.Kuḽele
Nguluvhe I konesa nga maanḓa u tshila tsini na vhathu nga mulandu wa u funesa zwitavhiwa sa maḓabula, mavhele, mugayo, maṱamatisi, nnkhwe na miṅwe miroho. Vhanwe vhavhili vha dzhia nguluvhe sa tshifuwo tsha hayani nga mulandu wa uḽa hezwi zwiḽiwa. maḓakani iḽa midzi(rhizome)bulbs, tubers mitshelo na vhusunzi ho no wanala mavuni.Kuitele
Nguluvhe ndi dzone phukha khulwanesa kha mavunḓu dzo no kona u fhaṱa vhudzulo hadzo. iya kona u ṱoma matanda a mahatsi I tshi isela nnṱha uya kha 3 m yo rambalala na 1 m itshi ya nnṱha, zwine musi yo no fhela zwa tou vhonala sa kuḓu kuṱuku. nga nnḓa ha uri iya dovha ya ḽa hayo matanda a sia vhudzulo ha dzi nguluvhe ho no dala nguluvhe khulwane dza tshinna zwiita na uri maḓi a swike kha zwimela na uri yone iya kona nga maanḓa u bammbela tshiṅwe tshifhinga iya dzhena mashikani I tshi khou fhungudza muvhiso.Hezwi zwiguluzwana musi zwo no ḓivhadziwa kha zwigwada hedzi nguluvhe khulwane dzi ḓiita dzone dzine dza do vha dzi tshi khou ṱhogomela zwiguluzwane. hezwi zwiguluzwana zwi dzula na khulwane u swikela zwina miṅwedzi ya rathi, ubva hafho zwi ḓo pandelwa.
Nguluvhe ḓaka (Potamochoerus larvatus) dzi wanala ubva northern na eastern cape ya Afrika Tshipembe ubva vhukovhela ha KwaZulu-Natal, nga ...