Black Rhino
Tshugulu nntsu
Dzina
Tshugulu nntsu (Diceros bincornis sp).
Tshivhumbeo
Ya tshinna I lemela 1200kg, ya tshisadzi I lemela 800kg. nga mulandu wa hezwo zwiita uri tshugulu nntsu I vhe ṱhukhu kha tshugulu tshena, u tshi ya phanḓa u kona u fhambanyisa tshugulu nntsu na tshena nga mulomo wa nnṱha une wo ita thoḓzi. Ina ṱhoho ṱhukhu ine ya dzula yo I imisela nṱha. Nḓevhe dza hone dzo ita tshipulumbu dza vha na tshivhumbeo tsha musingo. Muvhala wa hone u fana na mavu ane ya dzula i tshi vhumbuluwa khao.
Kuḽele
Kha kuḽele iḽa miri, maḓaka na maṱari, arali ya vha ina mutsiko nga maanḓa iḽa mahatsi, I kokodza madavhi a muri nga mulomo wayo wa nnṱha ya a dzhenisa mulomoni ya kona ha u gaya nga maṋo. Hohu u tumula ha miri heyi zwo tendelwa nga vha languli vha maḓaka.
Kubebele
Zwi tangana tshihulwane, tsha tshiduna ndi tshone tsho no thoma tsha tshisadzi, tsha tshisadzi tsha kona ha u navha hu sina na phosho you itwaho. Tsha tshisadzi tshi beba ṅwana wa u thoma tshi na minwaha miṱanu kana ya rathi.
Matshilele
Zwi tshi ḓa kha u gidima I gidima luvhilo lu linganaho 55 nga awara. Tshugulu tshena I dzumba malaṱwa ayo nga tshungulu ya tshinna nga ayo vhoo malaṱwa. Tshiimo tsha tshugulu ya tshinna tshi langulwa nga zwiḽiwa na maḓi.Tshugulu ya tshiduna tshiṱuku arali tshi nndwani na zwinwe zwiduna tsha to bva kha nndwa tshi ya vhulaiwa. tshugulu ya tshinna aina khonani I ṱwa naya tshisadzi nga maanḓa nga zwifhinga zwa u ita vhana.
Hune ya wanala hone
Tshugulu I wanala fhethu hunzhi fhano Afrika ubva kha 65000 nga ṅwaha wa 1970 uya kha 2400 nga ṅwaha wa 1995. Ndi nomboro ye ha fhedziselwa ngayo musi hu tshi vhaliwa. tshugulu ntsu dzi wanala Afrika tshipembe, Namibia, Kenya, na Zimbabwe. Huna zwigwada zwiṋa zwa dzi tshugulu nntsu zwe zwa khethekanyiwa nga d.d bicornis,huna fhethu huṱuku he ha lugiselwa kha la south western south Africa, nga d.d Michael ene we aita uri hu vhe na Addo elephant kha dzi phakha dza national. Afrika tshipembe d.d minor yo itea northern na eastern kha la Afrika tshipembe.
Zwe zwa waniwa
Tshugulu Afrika dzi vhulaiwa hu tshi khou ṱoḓiwa maṋanga a dzo uri arengisiwe ngauri na mbuelo khulwane. Maṋanga a tshugulu ana mbuyelo khulwane u fhira naya khokheini, zwiitiswa nga vhutenda tenda ha vha lushaka lwa east lwa uri maṋaga a tshugulu a ya kona na u vhuyedzedza lutamo lwa zwa vhudzekani, hoku kuitele ku nga si shanduke arali vhathu vha sa shandukisa mihumbulo yavho. Ngauri nangwe vhanwe vha tshi khou ḓi vha vhudza uri asi zwone a vha na ndavha nazwo.
