Eka vurimi, van’wamapurasi vafanele ku tshamela kutolovela ku cinca ka swiyimo. Ku cinca loku ka swiyimo kungava kuya henhla nale hansi ka mintsengo ya mafurha, mbewu, swopfutsela xikan’we na swakudya, swiboho swintshwa leswi endliweke xikan’we no sungula kutirhisiwa hi mfumo, ku cinca ka xiyimo xa ti makete xikan’we na maendlelo yantshwa yavuhumelerisi. Mafambiselo ya kahle ya purasi ya pfuna n’wamapurasi kuva eka xiyimo xa kahle loko kutshuka kuri na kucinca loku leswaku ata kota kulawula tihakelo, ahunguta makhombo xikan’we naku kuma mbuyelo eka bindzu.
N’wamapurasi tani hi Mufambisi
N’wamapurasi una mintirho yimbirhi leyikulu, tani hi mufambisi wa purasi xikan’we nakuva murimi. Vuswikoti bya vurimi bya n’wamapurasi byitirhisa miri wayena, kambe bya vufambisi bya purasi byi lava nkunguhato, ku teka swiboho xikan’we naku tirhisiwa ka makungu na swiboho leswi tekiweke.Ku fambisa purasi, n’wamapurasi u fanele a tivekela swipimelo swa leswi a faneleke ku swifikelela, a kunguhata hi ndlela leyi angata swifikelerisa xiswona, alulamisa switirhisiwa- vatirhi, mali, nkarhi, misava – kutani a endla vulawuri eka hinkwaswo leswi.
Xilo xa nkoka swinene eka vulawuri bya purasi iku teka xiboho. Swiboho swingava eka muxaka wa swimilani leswi faneleke ku byariwa, nkarhi wo cheleta, laha kunga xaviwaka swifuwo, nkarhi wo xavisa, makete lowu faneleke ku xaviseriwa, thekinoloji leyinga kahle kuyi tirhisa xikan’we na ndlela leyinga kona yaku avela mintirho eka leyinga kona e purasini.
Migingiriko ya Vufambisi bya Purasi
Vufambisi bya purasi byinga katsa migingiriko leyi landzelaka:Ku kuma swiphiqo na minkateko leyingavaka kona.
Ku hlawula swintshunxo leswinga kotekaka.
Ku tirhisa kungu.
Ku lawula mafambelo ya kungu na xintshunxo.
Ku fambisa migingiriko kuva yi fikelela swikongomelo swa makungu.
Ku hlela mbuyelo wa kungu rero.
Switirhisiwa swa Vuxokoxoko eka Vufambisis bya Purasi
Kuva van’wamapurasi vata kota ku fambisa mapurasi ya vona, valava switirhisiwa swo hlayisa vuxokoxoko. Xana van’wamapurasi vakuma kwihi vuxokoxoko bya mapurasi ya vona? Vuxokoxoko bya mapurasi byinga huma eka swilo swimbirhi, kusuka e handle ka purasi (external) xikan’we nale ndzeni ka purasi hi roxe (internal).Kukuma vuxokoxoko byale handle ka purasi swikatsa ti websites, apps ta mapurasi, matsalwa yati magazine, masiku ya van’wamapurasi, mintlawa yaku hlaya, ti consultant nati cooperatives.
Vuxokoxoko byale ndzeni byikatsa maphepha yale ndzeni ka purasi xikan’we na switatimende swa timali – swivangelo swin’wana swimbirhi kuva swiri na nkoka ku hlayisa maphepha ya purasi.
Maphepha ya purasi yatala kuva na swotani hiti inventory, vuthala bya mali leyi kolotiwaka xikan’we na leyi lavaka ku hakeriwa, swilipi na leswinga xaviwa, maphepha ya vatirhi, michini xikan’we naya vuhumelerisi.
Xana Hikokwalaho ka yini Vuxokoxoko bya Purasi Byiri na Nkoka?
Vuxokoxoko bya mapurasi byina nkoka ku pima matirhelo na laha purasi ringa fambisa xiswona endzhaku ka nkarhi. Vuxokoxoko lebyi byi endla leswaku uva na lexi unga pimanyisaka na xona eka matirhelo ya malembe lawa yan’wani. Kuva na vuxokoxoko bya purasi swinga pfuna van’wamapurasi kutivekela swipimelo leswi valavaka ku swifikelela kutani va languta na xiyimo xa timali xa purasi kuya hi swipimelo leswi vekiweke.Leswi swinga pfuna n’wamapurasi ku tiva leswaku hi swihi leswi purasi ra yena ri swikotaka ngopfu naswona ritsandzeka ngopfu eka yini. Kuva na vuxokoxoko byo basa lebyinga hetiseka bya swa timali swa pfuna eka vufambisi bya swatimali bya purasi, timali leti tshamisekeke ta purasi tinga pfuneta eka ku kunguhata timhaka ta xibalo, ku kombe loko kuriku kunga laveka xikweleti kumbe mpfuno wa swatimali xikan’we naku langutisisa xiyimo xa matirhiselo ya timali e purasini.
Swina nkoka swinene kuva na vulawuri lebyi hetisekeke bya swa timali e purasini leswaku uta kota kutiva leswi mali yinga tirhisiwa swona na leswi yinga swiendla eka nkarhi wihi na wihi wa lembe.
Translated by Ike Ngobeni