Wild Date Palm

© Roger de la Harpe

Vito

Wild Date Palm, Senegal Date Palm (Phoenix reclinata)

Nhlamuselo

Muxaka wa nsinya lowu wuna matluka lawa yafanaka na risiva. Nsinya lowu wutshamaka wuri rihlaza awukuli kuhundza 6 m hiku leha naswona wutshama laha kunga tlhuma swinene naswona tshindi ra wona rihumesa yotala lawa ya talaka ku khotseka. Mahanti yakona iya buraweni wodzwihala nyana laha matluka yakona yavonakaka ingaku yalo handzuleleka. Matluka lawa ya lehe kuringana 3-4m. LAha tluka rinwe rilangutekaka ingaku rina risiva lerivaka na switlukana sworingana 50. Matluka lawa ya hatimela nyana ya vevuka yatlhela yava rihlaza swinene.
Mabilomu yawona ya huma eka matluka lamantsongo laha kusungulaka swirhabyani. Ya xinuna na xisati yava ekla minsinya yohambana. Lawa yanga ya xinuna yana muhlovo waxitshopani xobasuluka kasi lawa ya xisati iyantsongo swinene yava na muhlovo lowu sukaka eka rihlaza kuya eka xitshopani. Mihandzu yakona iyintsongo swinene (2,3x1.4cm) naswona yitswariwa yitele endzhawini yinwe. Mihandzu ya kona iya xitshopani loko yahari ntsongo kasi loko se yikurile iya buraweni yiva na mbewu yinwe endzeni.

Laha yikumekaka kona

Muxaka lowu wa nsinya wukumeka ntsena laha kukumekaka mati yotala lomu kungana swothomu thomu leswi hlamuselaka swinene kuva yikala laha kunga oma. Nsinya lowu tani hileswi wuhanyaka ngopfu hi mati, ixikombiso lexikulu xa laha a ku khuluka mati khale hambi loko kungari na mati nkarhi walowo.

Swoswitiva

Mihandzu ya nsinya lowu yirhandziwa ngopfu hi swiharhi leswi mamisaka, swinyenyani na vanhu kasi mbilu ya nsinya lowu yitirhisiwa tani hi matsavu. Laha Afrika Dzonga nale Botswana minsinya leyi yahlayisiwa leswaku yita kota ku endla wayeni. Leswi swiendliwa loko wunga se huma mabilomu.