Dikano tsa Foreisitata di ile tsa fumanwa ka molao ka la 7 Mphalane 1999. E na le setsi sa mebala e mengata ya botala, bosootho le beiji e bontshang lefatshe la Foreisitata. Lepetjo la teng ke KATLEHO KA KOPANO - se ngotsweng ka Sesotho se bolela katleho ka kopano.
Thebe e mebala e metala, o mosehla le o moputswa. Sebaka se setala se emela dimela, se seputswa sepakapaka le lehlahla dihlopha tsa lejwelalehlabathe tsa Foreisitata Bochabela. Bohareng ba sebopeho sa bosehla ke Senqu ho Kgahla ya matswallwa a naha. Ka hodimaa thebe ke moqhaka o behilweng ka ditaemane le diqo tsa poone tse emelang dinaha tse ruileng ka temo le lefa la merafo ya Foreisitata. Tshehetso keya mangau a mabedi.
Letshwao la Phoofolo - Lengau (Acinonyx jubatus)
Ho na le mmele o entsweng ka boputswa, maoto a malelele, pelo e kgolo le matshwafo le ditemana tse kgolo tsa masapo, lengau le hahwa ka potlako. Ha e le hantle, ke phoofolo ya lefatshe e potlakileng ka ho fetisisa lefatsheng. Lengau ke karolo ya lelapa la katse, le hoja e shebahala e le ya dintja, mme ha e na dikgeo tse kgutliseditsweng, jwaloka dikatse tse ding kaofela. Ho boloka dikgeo ho thusa ka ho boloka lebelo ha o laela.
Mohatla o motelele wa Lengau o sebediswa e le moferefere le o tsitsitseng ha o ntse o matha ka ho feletseng ka mora phofu ya yona. Ho potlakela ha Lengau ke pono ya ho bona, ho tloha ka lebelo ho fihlela ka lebelo le le leng ka tlase ho 60 dimithara le lebelo le lekaneng ho fihlela ho 114 km\h.
Phofu ya bona, e leng ntho leha e le efe e tswang ho e hodimo ho ya ho e nyenyane ya di-antelope e tla leka ho qoba lerata la ho laela ka ho roka le ho pota pakeng tsa dihlahla le difate. Hangata ke lebelo le potlakileng, le masene le le matla ho feta motho ya lahlehileng kapa ya lapileng.
Mangau mohlomong ke setumi se atlehang haholo ho feta leha e le efe e kgolo, ha e nka phofu ya yona e makatsang. Leha ho le jwalo, ha di ntse di le bobebe ho feta dikatse tse ding tse kgolo di atisa ho lahlehelwa ke ditau le dintsu, haholo-holo ha di qala ho tshwara pele di qala ho fepa. Mangau a na le mehaho ya lehae ho ena le dibaka tseo ba di tshwetsang ka motswako, empa o se ke wa itshireletsa ka ho lwana. Barababo rona ba mangau ba tlwaelehile.
Letshwao la Palesa - Senqu (Crinum bulbispermum)
Lekgasi la Senqu ke semela se seholo sa dikgantsho tse ka holang ho fihlela ho 1m ka bolelele. E na le makgasi a nang le bofubedu bo botala, lehlaka le lelelele mme le leketlile dipalesa tsa mofuta wa kgahla, tse nang le pinki e nang le mebala e mekgubedu phulung e ngwe le e ngwe.
Joalokaha lebitso lena le bontsha, dipalesa tsena di hola haufi le mabopo a mokgwabo le dibakeng tse mongobo. Dipalesa di monko o monate empa o kula haholo o hohelang dikokwanyana bakeng sa ho tsamaisa peo. Dipalesa tsa Senqu di thunya nakong ya dikgwedi tsa lehlabula. Hang ha dipalesa diwa, ditholwana di hlahiswa ka hloho e kgolo e pinki e nang le peo.
Peo ena e tala mme e mela hang ha e fihla fatshe. Kganya e sireleditswe ke dihlopha tsa mahlasedi a lesedi a paperi, e leng mokgwa wa tshireletso nakong ya dikgwedi tse ommeng tsa mariha. Lejwe la Senqu le sebediswa merianang ya setso ho thusa ho fokotsa rheumatism, methapo ya varicose le ho fokotsa ho ruruha. Ho boetse ho dumelwa hore ba bang ba sireletse matlo ho tloha bobeng.
Translated by Sebongile Sonopo