Ho Thehwa ha Serapa sa Morara

© Louise Brodie
Bophelo bo lebeletsweng ba serapa sa morara bo feta dilemo tse mashome a mabedi, kahoo ho bohlokwa ho botsa ditsebi tse nepahetseng bakeng sa keletso. Dintlha tse latelang di lokela ho nkwa pele serapa sa morara se secha se ka thehwa:
Dijalo tsa hona jwale tse lenngweng polasing: ke mefuta efe ya dijalo le hore na ke e mekae e hodileng hona jwale?
Tone e reretsweng hore serapa sa morara se secha se lokelang ho e hlahisa.
Na nako ya ho butswa ya semela e ncha e kgahlanong le ya dimela le dijalo tse teng?
Ke dijalo dife tse ding tse lengwang hona jwale?
Ho fumaneha ha metsi.
Tekanyo ya mechine e sebedisitsweng.
Boitsebiso ba mobu sebakeng se kgethehileng hammoho le ho tshwaneleha ha tikoloho ya temo ya serapa sa morara ho ya ka sebaka le maralla.
Ho sebetsana le mefuta e sa tshwaneng ya mobu, metsi (haeba ho hlokahala) hammoho le dikhemikhale le microbiological ho lokiswa ha mobu e ya nahanwa.
Hlaolela kopo le mofuta wa veine e tla hlahiswa le hore na e tla rekiswa hokae. Diqeto tsa ho hlaolela le ho hlophisa di lokela ho nkwa e le mahlomela a loketseng ho latela mofuta wa mobu.
Tlhokomelo e eketsehileng e lokela ho fanwa ka dikarolo tse potolohileng sebakeng sa methapo ya mahlomela: ho lema bophara, ho senya methapo le tataiso, bolelele ba mela ya morara hammoho le tsamaiso ya trellis.

Ho Loka ha Sebaka Seo

O lokela ho sheba ho loka ha mobu - na o loketse morara wa veine kapa o lokela ho nahanwa ka mobu o mong? Dibaka tse ka nnang tsa pepeseha serameng di lokela ho qojwa, mohlala, dibaka tsa metsi tse nang le metsi le mobu o nang le metsi kapa o tletseng metsi o lokela ho qojwa kapa ho omiswa pele. Dibaka kapa dibaka tse itseng, ka mohlala, matswapo a mabe a ka fumanang moya o fokolang haholo a tla etsa hore ho be thata ho hola ha serapa sa morara. Dithaba di ka ba tse phodileng nakong ya lehlabula ho feta mobu o omeletsweng haufi le noka.
Matswapo a ka leboya Afrika Borwa a futhumetse mme a sebedisetswa dimela tse kang Cabernet, Pinotage, Shiraz le dimela tse ding tsa dimela tse tshweu tse kang Chenin Blanc le Chardonnay. Leha ho le jwalo, matswapo a ka borwa a phodile ebile dimela tse lengwang hantle ke dimela tse tshweu tse kang Sauvignon Blanc le Riesling le dimela tse kgubedu tse kang Merlot le Pinot Noir. Lehlabathe la noka e behang ditholwana le ka boela la etsa hore difate tsa morara di be matla haholo empa morara o tla bola habonolo. Dimela tse kgubedu di ke ke tsa boela tsa eba mmala o mokgubedu haholo maemong a jwalo.

Ho Aroha ha Mela

Bophara ba mola bo itshetlehile haholo ka tshebediso ya mobu, empa hape ke diterekere le disebediswa tse kang thepa ya ho fafatsa e tla sebediswa. Sebaka se pakeng tsa moedi serapeng sa serapa sa morara hangata se lekana pakeng tsa 2.1 m le 3.0 m empa se bolokilwe se le moqotetsane kamoo ho kgonehang bakeng sa tshebediso e nepahetseng ya mobu. Ka hona sena se hlahisetsa tlhahiso e phahameng ka ho hektare le ka lebaka la tjhelete e phahameng ka hektare.
Leha ho le jwalo bophara ba mola o itshetlehile ka hore na tsamaiso ya trellis le ya ho faola difate e lokela ho sebediswa hobane e lekanya hore na ho tla ba le sebaka se seholo hakae. Ha o sebedisa mechine ya kotulo, tlhokomelo e lokelang ho fanwa ka bophara ba tsela. Mechine ena e meholo haholo mme qetellong ya mela ya sebaka se se ke sa ba haufi ho feta 6 - 7 m.

Ho Aroha ha Difate tsa Morara

Sebaka se pakeng tsa difate tsa morara se itshetlehile haholo ka mofuta wa mobu le pola ya metswako ya temo, ka mantswe a mang matla a mefuta-futa. Ha e le mobu o nonneng haholonyane, metswako ya mahlomela e lenngwe ka thoko. Ntho e fapaneng e boetse e sebetsa: mobu o futsanehileng kapa o sa sebetsaneng le mobu, mahlomela a jalwa haufi kapa hammoho.

Boikutlo le Bolelele ba Mola

Mola o tsamayang ka marang-rang o kgethwa ke sebaka kapa matswapo hammoho le meya e hlolang, letsatsi le temo. Phello ya meya e matla le tataiso ya moya e boetse e phetha karolo ya bohlokwa. Moya o fofang serapeng sa morara o ka omisa makgasi kapele mme o fokotsa malwetse a fungal. E boetse e na le phello e kgolo ya ho phodisa morara mme ho na le tshenyo e nyane ya moya. Meya e matla e fofang ka mahlakoreng e ka senya letlobo le le leng pele ho nako pele e tlameletswe tsamaisong ya trellis.
Ho tshwarwa ha letsatsi le matswapo a etsang hore mokoloko wa metsi o be teng le tsona di beha dintlha tse amanang le moedi ha ho thehwa serapa sa morara se secha. Buisana le setsebi sa morara tabeng ena ho fumana hore na ho na le sebaka se setle sa moralo wa morara. Mokgwa o mocha ka ho fetisisa ke ho theha mela e metelele kaha e na le ditshenyehelo tse ngata mme dikoloi di nka nako e seng kae di reteleha. Boima ba mela e ka hodimo ho dimithara tse 250.

Translated by Bongani Matabane