Boiketlo ba Kolobe

©Glenneis Kriel

South African Pig Welfare Code e entswe ke dihwai, dingaka tsa dipoofolo, batho ba tsamaisang thepa, mekgatlo ya boiketlo le bahlokomedi ba diphoofolo. E itshetlehile ka seo ho thweng ke molao-motheo wa Five Freedoms jwalokaha ho amohetswe ke Farm Animal Welfare Council, e leng bolokolohi ho nyorweng, tlala le kgaello ya phepo e nepahetseng, ho lokoloha ho se nang bobe, ho lokoloha ho bohloko, mahlaba le malwetse, tokoloho ya ho bontsha boitshwaro bo tlwaelehileng le tokoloho tshabong le mahlomoleng.

Bolokolohi ho Nyorweng le Tlala

©Glenneis Kriel

Ka lebaka la molao-motheo ona, dikolobe tsohle di lokela ho ba le metsi a nowang a hlwekileng le dijo tse lekaneng.

Bolokolohi ho Tloha Bothateng

©National Pork Board and the Pork Checkoff, Des Moines, IA, USA.

Batho ba sebetsang le dikolobe ba lokela ho etsa mesebetsi ya bona ka bonyane ba mahlomola ho dikolobe. Ditho tsa mapolasi a maholo, ka dinako tse ding basebetsi ba ikakgetse ka setotswana mekhweng e kgethehileng, ka mohlala, feela ho sebetsana le dikolobe tse ferekaneng kapa balemi, ha basebetsi ba dikgutlong tse nyane ba ka nna ba hlokwa hore e be ba pota-potileng kaofela.
Boitshwaro leha e le bofe bo ka bakang kgathatso e sa hlokahaleng bo hanetswe, mme khoutu e bua ka ho tsoma ha dikolobe, tshebediso ya dihlahiswa tsa motlakase, dikoti, dithupa tsa tshepe, dithupa tse boima kapa dintho tse ding tse kgonang ho lematsa dikolobe le ho tshosa dikolobe ka ho di phahamisa ka ditsebe, mohatla kapa maoto a ka pele. Dikolobe di ka nna tsa se ke tsa tlamellwa ka ditheo, diropo kapa ho tlamellwa ka thapo, ebang ke ka leoto, molala kapa mmele.
Meno a dikolobe tse tona a ka nna a se ke a rojwa, a kgaolwa, a pongwa, ntle le haeba mokgwa o etswang ke ngaka ya diphoofolo e nang le anesthesia e loketseng. Madinyane a ka nna a se ke a faolwa ka mora hore a be le matsatsi a supileng. Sebaka seo dikolobe di bolokilweng ho sona se lokela ho bolokwa se hlwekile ho tiisa matshediso a diphoofolo, ho fokotsa kotsi ya mafu a jalang dikolobe tse ding kapa batho le ho thibela tshilafalo.

Bolokolohi Bohlokong, Kotsing le Mafu

Ho hlahlojwa letsatsi le leng le leng ho rarolla mathata pele a tswa matsohong, jwalo ka ho loma mohatla le ho loma ditsebe, dikotsi, malwetse, ho ata haholo, mocheso le kgatello ya mohatsela. Dikolobe tse kulang kapa tse hlekefetswang di ka nna tsa tlameha ho arolwa bakeng sa phekolo pele di kgutlisetswa hape ka sehlopha. Ho ya ka khoutu, ho lemetse ka ho teba kapa diphoofolo tse kulang ka nako e telele di lokela ho ba hang-hang le ho senngwa ke batho.

Bolokolohi ba ho Bontsha Boitshwaro bo Tlwaelehileng

Ena ke tokoloho ka ho fetisisa ha ho tluwa tabeng ya dikolobe tse matla, haholo-holo tse amanang le tshebediso ya mabokoso a tse tshehadi kapa maphephe a boimana. Leha ho le jwalo, nnete ke hore dihwai tse sa sebediseng ditheknoloji tsena di utlwa bohloko bo boholo, ka lebaka la ho ntsha mpa le tahlehelo ya dikolobe. Ntle ho sena, ditlhoko tsa dikolobe tsa mehleng ya kajeno di fapane hole le tsa pele ya tsona e hlaha e sa ntlafalang.
Ho itshetlehile ka South African Pig Welfare Code, dikolobe tse bolokilweng ka ntle di lokela ho ba le matlo a bodulo le dibaka tse loketseng, e leng ho dumellang hore ho be le bonyane ba 5m tse sekete ka kolobe. Dikolobe ha dia lokela ho tlohelwa ho ya dijong, empa di na le monyetla wa ho fumana metsi a hlwekileng a lekaneng le ho fepuwa. Sebaka seo dikolobe di hlahiswang ho tsona le tsona di lokela ho thibelwa mme ho lokela ho ba le mehaho e lekaneng ya ho sebetsana le mekgwa e tlwaelehileng ya phekolo le phekolo ya dikolobe tse kulang.
Ka tlhahiso e matla le mekgwa e pharaletseng ya tlhahiso, maphephe a boimana a ka sebediswa feela halofo ya pele ya bokhachane ba dibeke tse leshome le metso e tsheletseng, nakong eo ka yona tse tshehadi di ka feptjwang le ho hlokomelwa ka bomong, pele di qeta nako e setseng ya malapeng le tse ding tsa tse tshehadi.
Mabokoso a madinyane a lokela ho ba a maholo ho lekaneng hore e tshehadi e emise le ho robala hantle ka maoto ka tsela e tlwaelehileng e atolositsweng. Sebaka se sireletsehileng sebakeng sa ho robala le ho fana ka mofuthu bakeng sa dikolobe se lokela ho fanwa ka pene madinyane.
Matlo, dikotlolo le dipene di lokela ho ba le setulo se se nang lesela, se kwahetsoe hantle, se hlwekiswe hangata mme se fane ka bodulo bo lekaneng ho tloha moyeng o tshwanang le ho foka ha lehodimo. Sebaka se fokolang sa 0,85 metres tse diterene se hlokahalang ka dikhilograma tse 100 tsa boima bo hodimo ho thibela ho ata.

Translated by Bongani Matabane