Mandela kanye Nelukhetfo lwa 1994 nga Raymond Louw

© Eric Miller

Kuhlanganyela Likusasa Lelivamile

Wonkhe muntfu ukhuluma ngelukhetfo lwawonkhe muntfu lwa 1994 lolwashintja iNingizimu Afrika kulubandlululo lwemhlaba lobelujulile yangena kumulingo we nkhululeko yekuvota. Emalangeni ngaphambilini emalunga elukhetfo lwemabutfo e neo-Nazi AWB, lamabhunu ema Weestandsbeweging ( Licembu Lelingavumi Lemabhunu) lakha licembu lekubhomba lelajuba laphindze labulala incumbi yebantfu.

Bekuyindlela yenhlupheko yekubambelela lolukhetfo lebayibona njengentfo lebeyitogcinisa imphilo yabo lenhle umangabe kungasiko kuvikelisa bantfu bao. Mandela na Hulumende bala kuhlukunyetwa ngakoke lukhetfo lwachubeka. Kodvwa lokusukelwa ngulababulali kwenta kulahleka kwemiphefumulo kanye nekuphazamisa indzawo.

Lolukhetfo lwenteka endzaweni lengazange ibonwe lekahle kanye nekubambisana emkhatsini wemihlobo. Kute lokufananako lokwake kwabonwa phambilini la Ningizimu Afrika.

Kwakungatsi labamhlophe kanye nalabamnyama batitfolile esikhatsini sabo sekucala njengebantfu labahlanganyela kanyekanye ngelikusasa. Kuvana emkhatsini wemphatsi netisebenti lokwabamba kabili ekuvaneni ngetikhatsi takadzeni kubonakala kuphela ungatsi akuzange sekubekhona phambilini.

Iminyaka lemashumi lamatsatfu Leyendlulile

Ngaphandle kwekuphatfwa yinhloko ngalomsebenti, uMengameli Mandela bekangabe akasiye umuntfu mbamba kube akazange avumele umcabango wakhe umbuyisele emuva kuloMsombuluko wenyanga ya Mabasa ngemnyaka wa 1964 — cishe kwakuminyaka lemashumi lamatsatfu leyendlulile — lapho bekeme emikhunjini kuze acale kutivikela kumacala ekuphocelelwa ngesikhatsi kucala lolokwatiwa njengemacala ase Rivonia.

Nguleso sikhatsi lapho khona, enkantolo lebeyithulile, wafundza amemeta emahora lamane lobekubhaliwe ngelwati lolugcwele kutsi kuphocelelwa bekulicala lelikhulu nekutsi loko bekakusho kungenta sitsiyo ngasetintsanyeni takhe kanye nalasebenta nabo. Wagcina ngekutsi, ʺ Ngilwile ngilwela umbuso webantfu labamhlophe futsi ngilwile ngilwela umbuso webantfu labamnyama.

Ngitfolile lendlela yekukhetsa kanye nekukhululeka kwebantfu lapho khona wonkhe muntfu utophilela kona aphindze abone. Kepha, Nkhosi yami, nangabe kusho kutsi ngilahlekelwe ngumphefumulo wami loko ngikulungele.ʺ

Translated by Phindile Malotana

Sikhatsi seTimphawu teSive

Bantfu nje base Ningizimu Afrika bangenela imibuto yesive kwentela kwakha kanye nekucedzisa lokwakhiwa kweTimphawu tetfu teSive....more