Luhlelo lwe Mjovo wetiMbuti

©Susan Schoenian University of Maryland Extension
Timbuti tingajovwa ngetigaba letehlukene letiningi ngekutfutfuka kwato kwentela kutivikelisa etifeni letiphilako noma letihlala tikhona. Fundza imigomo bese ulandzela lokubekiwe kwemitsi leyakhiwe. Lalelisisa kahle uma usebentisa imijovo etimbutini letimitsi.

Imitsi ye Timbuti

©Susan Schoenian University of Maryland Extension
Imitsi yemijovo kanye nekwelapha kwetifo tetimbuti imele isetjentiswe ngendlela yalemigomo kulelipheshana. Umalendlela lengiyo ingalandzelwa, lomutsi ungahle ungasebenti.
Yiba nesiciniseko kutsi lomutsi vele ulungele kusetjentiswa kuletimbuti noma cha, njengekutsi kwetinkhukhu.
Yiba nesiciniseko kutsi silwane sitfola kunatsa umutsi longuwo. Lokunatsa kungachazwa ngulelinani kanye nesisindvo salembuti.
Kute kusebente, leminye imitsi ingadzinga kutsi inikeke kwengca lesikali sayo, ibe leminye idzinga kusetjentiswa kanye.
Imitsi leyehlukene idzinga kunakwa ngetindlela letehlukene – kugcwalisa (ngemlomo), ngekufaka umjovo ngaphansi kwesikhumba noma kumamasela, ngekufaka endzaweni lencane, ngekutsela ngetulu kwesikhumba noma ngekunjombetisa letilwane. Yiba nesiciniseko kutsi lomutsi ufakwa ngendlela lengiyo.
Hlola sikhatsi lophelelwa ngaso. Umangabe lomutsi uphelelwe sikhatsi ungeke usebente.
Gcina umutsi endzaweni lepholile lakungenabantfwana khona noma tilwane.
Sebentisa syringe lesilahlwako kanye nenyalitsi kanye kuphela, bese uyakulahla esikoteleni sanamnede lesingenalutfo ekhatsi.
Nasesigcwele, buta ngcongcoshe wetemphilo tetilwane kutsi asitsatse ayosilahla.
Ungaphindzi usebentise lenyalitsi leseyisebentile kulesinye silwane.
Kuze lomutsi usebente, kumele usakateke kulomtimba walembuti utobese ubakhona emantini emtimba, kufaka ekhatsi lubisi. Fundza lemigomo kwentela kutsi wati kutsi mangakhi emalanga lekumele uweme ngaphambi usihlabe lesilwane kwentela inyama noma usisebentisele lubisi.

Luhlelol lwe Mjovo lwemazinyane eTimbuti

Lamalungiselelo lalandzelako kumele abonakale ngenkhomba yinye. Tsintsana nadokotela wetilwane kwentela umutsi lotsite wekujova wetimbuti.
Bantfwana(emazinyane) – kusuka emavikini lamabili ngebudzala: vikelisa ku Pasteurella. Vikelisa kabili, emavikini lamane ngekushiyana.
Bantfwana(emazinyane) – ngaphambi kwekulumula (etinyangeni letimbili kuya kuletisihlanu ngebudzala): vikelisa ku tinso te pulpy, iPasterurella kanye Nekota yasemuva.
Bantfwana (emazinyane) – etinyangeni letisitfupha ngebudzala: vikelisa ku bluetongue (imijovo lemitsatfu, emavikini lamatsatfu ngekushiyana), kutinso te pulpy, ikota lemnyama, ianthrax.
Vaccination Program for Does and Rams – Luhlelo lwekuJovisa kwaLetinsikati letindzala naleTindvuna letindzala
Inyanga yaMabasa kuya kunyanga yeNkhwenkhweti: Jovisa letindzala letinsikati kanye naletindvuna timbuti (letinsikati naletindvuna) ku Pasteurella.
Intfwasahlobo (Ingci kuya ku Inyoni eNingizimu Afrika): jovisa/vikelisa letinsikati naletindvuna ku bluetongue. Loku kungenteka emavikini layimfica ngaphambi kwekuhlanganisa letinsikati kepha ngemuva kwekuhlangana kwaletindvuna. Nge bluetongue, lolokutsatfwako yimijovo lemitsatfu, emavikini lamatsatfu ngekushiyana.
Ingci kuya ku Inyoni eNingizimu Afrika: vikelisa/jovisela tinso te pulpy, ikota lemnyama (emaviki lamane ngaphambi kwekuhhula timbuti te Angora) ne anthrax (emaviki lamane ngaphambi kwekuhhula timbuti te Angora).
Letinsikati letindzala – ngaphambi kwesikhatsi sekuhlangana: tivikelisele/tijovisele kuphunyelwa sisu ienzootic lebangwa yi Chlamydia (emaviki lamane kuya kulasitfupha ngaphambi kwekuhlangana).
Letinsikati letindzala – ngaphambi kwesikhatsi sekuhlangana: tivikelise/tijovisele iblue udder (emaviki lasitfupha kuya kulasiphohlongo kanye namabili kuya kulamane emaviki ngaphambi kwekutala emazinyane).
Phindze uvikelise/ujovisele itetanus (emaviki lasitfupha kuya kulasiphohlongo kanye namabili kuya kulamane ngaphambi kwebantfwana/emazinyane) ne orf (emaviki lamane ngaphambi kufike bantfwana/emazinyane, umakukhombisa).
Yati kutsi: Lwati lwekufundzisa futsi tidzingo telwati kuphela futsi lungatsatfwa njengesecwayiso semutsi. Lolwati alukentelwa kumelela secwayiso semitsi noma kuvikelisa lokunikwa ngudokotela wetilwane.

Translated by Phindile Malotana