Leina
Sehlongwa sa MootlwaLatin leina
Acacia tortilisTlhalošo
Lekwamati le na le boswaro bjo makgwakgwa gomme ke le putšwa go ya bosong ka mmala. Mohlare o na le kopanyo ya mootlwa wo mo tee wa thwii ya go ba le mootlwa wa go kobega ka thoko. Meetlwa e otile e bile e gola ka dipara. Matšoba a bopa ka dihlopha ka dikgonyeng tša kgale. Matšoba ka bobona ke a lerojana, bošweu, a dikgwele. Diphotlwa di galogile, botsothwa bja gauta ka mmala e bile a laetse le ao go nyopega. Mahlare ke a ma nnyane kudu a go fa sehlongwa boleta, a go tšwelela ka mafofa. Diphoofolo tša go fulela godimo di ja mahlare ga mmogo le meetlwa, ya mafelelo gabonolo ge a sa le ma nnyane a le boleta.Meetlwa ya kgale ye e thatafaditšwego e ka ba kgoreletšo go diphoofolo tša go fulela godimo. Meetlwa ke ye bogale le bošweu, ye mengwe key a thwii gomme ye mengwe key a go kobega. E beakantšwe ka botee goba ka dipara. Mohlare o thunya matšoba ka Manthole (selemo), ka matšobana a go kitlana, a tlaleditšwe, eupša go thunya ga go ka lenaneo le rilego go ya ka pula. E na le sebopego sa sekgale sa sehlongwa go amana le tšhireletšo. E fihla bogodimo bjo magareng ga 5-20 ya dimilimetara ka tlhago. Bontšhi bja mehuta ya dinonyana di šomiša monyetla wa tšhireletšo ye le go aga dihlaga ka tšhireletšegong. Ke wa go gola ka iketlo gomm o fihlelela bogolo bja mafelelo a magareng ga dimetara tše 3-5 le go phatlalala bja dimetara tše 8-13.
Matšoba le Dikenywa
Acacia tortilis (Sehlongwa sa Meetlwa) se tšweletša palo ye kgolo ya diphotlwa tšeo di lewago ke diphoofolo tša lešoka le ka gae, gomme ka dinako tše dingwe ka motho. Diphotlwa di swarane ka legora tše nyokaganego, botsothwa bja go galoga, le go wela fase di sa bulega. Di kgoboketša ka palo tše kgolo gomme a lewa ka kemelo kudu ke diphoofolo bjalo ka Tholo, Phala, Tšhukudu le Tlou. Ye ke tsela yeo peu ye e sa bulegago ya diphotlwa di phatlaladitšwego ka phatlalatšo gore di mele kaone ka go fetišwa ka mpeng ya phoofolo. Diphotlwa tša tše dingwe tša mehlare ya Acacia di a bulega pele di welago fase, ka fao peu e phatlalatšwa ka go gasagantšhwa.Tšhomišo
Dikota di šomišwa go dira dipalo tša legora, go gotša mollo, fenitšhara, le mabili a kariki. Diphotlwa tše botse di tšweletša furu ya difudi tša leganateng le mahlare a lewa ye nngwe ya tše kgolo, tše e lego mehlare ya sehla sa go oma ya go ba furu ya lepanta la Sahara-Sahelian. Lekwamati le šomišwa go dira lenti ka la Tanganyika. Mmotu wa go tšwa go mehlare ke wo lewago gomme o šomišwa bjalo ka wa mmotu wa monna wa go hlaka. Ke mohlare ka bontšhi wa kgothaletšo go buša mebotwana ya mohlaba ka India le Aforika.Dikala tša go hlaba di šomišwa go aga mawa a lebakanyana le mašakana a diphoofolo. Lekwamati go boletšwe gore ke mothopo wo mobotse wa tanini. MaAforika a kile a dira difaga ka diphotlwa. Masenegal a šomiša medu go dira melete ya mariumo, Badudi ba ka Letamong la Chad ba diriša dikala bjola ka marumo a dihlapi. Bafaladi ba majelo a diphoofolo ba ka Aforika gantšhi ba šomiša medu go dira metheo ya magae a nakwana. Diphotlwa le mahlare a di godimo ka phepo gomme di fulwa ke diphoofolo tša bošireletšong le diruiwa. Dikgabo tša Vervet le Ditšhwene di ja diphotlwa tše nnyane tše tala, diphoofolo tše dingwe di ja diphotlwa tšeo di welago fase.