Mafulo ke dibjalo tše di bjetšwego ke molemirui go fepa diphoofolo. Dibjalo tša phulo e ka ba sebjalo se se tee goba motswako wa mabjang le diphotlwa. Dinawa ke dibjalo tše di ka šomišago naetrotšene go tšwa moyeng go lokiša naetrotšene go ya mmung ka thušo ya twatši ya lehuto medung ya tšona. Go bušetša naetrotšene mmung go hola dibjalo tše dingwe tša bogwera, tše di golago le dinawa.
Tsela ye nngwe ya theko ye fase ke go šomiša mafulo go dumelela diphoofolo go fula thwii go tšwa mašemong ge go se na le dibjalo tša furu tša tlhago. Nako ye kaone ya se, ka nnete, go ba le mafulo a tlhago a le gona ge furu e le ye nnyane goba ya maemo a fase. Go se go bjalo, mafulo a ka bunwa le go bolokwa ka mokgwa wa furu goba furukepelwa.
Ka fao, ka bobedi nako ya tšweletšo ya phulo le motswako wa dibjalo tša phulo di bohlokwa ge go hlomiwa mafulo.
Dintlha Tšeo di Huetšago Bjalo ya Mafulo
Pele ga ge o kgetha dibjalo tša phulo tšeo o tlo di bjalwago, lemoga dintlha tšeo di tla huetšago nako ya go bjala le mehuta ya diphedi tša dibjalo tša phulo.
Pula ye e nago le bošidi
Naa mafulo a tla bjalwa ka kgaolong ya pula ye e nago selemo goba marega? Ke eng palomoka ya pula ya sehla? Ge pula e le ya fase, naa o tla kgona go nošetša? Ge go se bjalo, kgetha dibjalo tša phulo tše di swanetšego bjalo ya mašemong ao a omilego.
Themperetšha
Mafulo a bjang a hlophilwe magorong a mabedi a dihlopha tša go ya ka sehla sa kelo ya tšona ya kgolo - kgetha magareng ga mabjang a sehla sa go fola goba a sehla sa borutho. Dinawa di gola kaone ka seruthwana.
Ka fao go bohlokwa go tseba dithempheretšha tša godimodimo le tša fasefase tša lefelo le ge e ba tšhwaane e a hlagelela.
Lefelo
Naa lefelo la go bjala ke la mokgokološi le mabu a kotsing ya kgogolego ka lebaka la go kgogolowa ke meetse le phefo? E theogela go ya leboa (go letšatši) goba thokong ya borwa (ye e fodilego)?
Mohuta wa mabu
Naa polase e na mabu a go kganya a sehlaba goba a go koloba a boima a letsopa? Naa mabu ke a botebo goba a go iše? Naa o boloka monola gabotse goba meetse le phepo di sepela gabonolo?
Go fa mohlala, bjang bja Napier (Penisetum purpureum) le bjang bja bana (P. purpureum x P. americanum) bo gola gabotse ka mabung a a nago le meetse a mantšhi. Ka go fapana, nawa serradella e ka kgona go tšwelela ka mabung a fokolago a sehlaba.
Nošetšo
Na mafulo a tla bjalwa mo nakong ya pula? Na meetse a nosetso a gona? Ge go le bjalo, ke mohuta ofe wa go nošetša o tla šomišwago? Na o na le didirišwa tša nošetšo?
Mafulo ao a ka dinageng tše omilego ka Aforika Borwa ke bjang bja lerato bjo bo lelago goba ‘oulandsgras’ ka Seafrikantshe (Eragrostis curvula), gape bjang bja monwana wa Smuts le bjang bja nare bja mosela wa phokobje goba ‘bloubuffelsgras’ ka Seafrikantshe.
Ka sehla sefe?
Ke ka dikgwedi tšeo mafulo a tla hlokegago? Ka selemo/marega/lehlabula/nako ya seruthwana goba tswakanyo ya dihla? Naa e tla fulwa goba go buna le go bolokwa?
Naa monontšha, o tla hokega?
Go bohlokwa kudu go dira teko ya mmu pele ga ge o šomiša monontšha go laola gore ke phepo dife tšeo di sego gona.Tirišo ya monontšha ye e nepagetšego e ka kgona go oketša kgolo ya phulo gammogo le go kaonafatša boleng bja tsosološo ya mafulo ka morago ga phulo le kgotlelelo ya komelelo.
Khuetšo ye e kaone go tšwa monontšheng e bonwa mo mabung a botse, e sego mo mabung a kgogotšwego a fokolago, ao gantšhi a le go kotsing ya go fofora phepo. Dibjalo tše dingwe tša phulo di hloka monontšha wo o itšego, go swana le luserene, yeo e hlokago dinyakwa tša maleba tša maemo a fosforo.
Tirišo ya mafelelo ya phulo?
Na diphoofolo di tla ntšhiwa go fula? Na e tla šomišwa bjalo ka phulo, furu goba furukepelwa? Furukepelwa ke phulo ye foreše ye e sa tšwago go ripiwa, ye e kitlagantšwego gomme ta tlogelwa go bela.
Mafulo gape a ka šomišwa bjalo ka bjang bjo hwilego bjo bo bolago - mafulo a bobedi a ripilwego/go fulwa – goba bjang bjo omišitšwego boripanna bja tswalelewa ka polastiki – go swana le furukepelwa eupša le diteng tša monola wo o le go ka fasana le podišo ye nnyane.
Ya phoofolo tše fe?
Naa mafulo a tla šomišetšwa diphoofolo tša go swana le dikgomo, dinku, dipudi goba tswakanyo ya dikgomo/dinku/dipudi, dipere, di-alpaca, mebutla goba le ge e ka ba diphoofolo tša mapheko go swana dikgogo tše di itshepelelago ka ntle?
Na e tla ba eng bogolo le maemo a tšweletšo a phoofolo? Go fa mohlala, nna e tla šomišetšwa tšweletšo ya diruiwa tša maswi, go fepa diphoofolo tša baswa goba bjalo ka dijo tša tlhokomelo ya phepo ya diphoofolo tše kgolo?
Translated by Lawrence Ndou