Lefapha la South African Organic Sector Organisation (SAOSO) ke sehlongwa sa ka tlase seo PGS‐SA le Afrisco di ka thuša batšweletši semmušo gore ba bonwe bjalo ka batšweletši ba manyoro. Kamogelo le phatlalatšwa ya maemo a ga SAOSO a beile tsela ya tsebagatšagape ya Afrisco.
Peleng, Afrisco e tla šoma ka fase ga sehlongwa sa SAOSO, gammogo le go dirišana le PGS‐SA, di tla bopa motheo wa tshepo ya ditšweletšwa tše netefaditšwego. Go na le ditshepedišo tše tharo tša go fapafapana tša go tshepha gore ditšweletšwa; ka nnete ke tša tlhago - e hlomilwe magareng ga batšweletši le bareki.
1st Party: Face‐to‐face and Self‐claim
Batšweletši le bareki ba le kamano sa go agwa ke segwera, go bolela ka boitemogelo ya go kgotsofatšago go ba bangwe. Moreki o lefa theko ya go botšiša godimo ga tshepo ye. Tšhelete ya tefelo ya nako le maitekelo ye hlokegago go hloma tshepo ye, e ka ba e golo bobedi bja batšweletši le bareki.
"Bela ya gago" dira kleime ya" ke fao motšweletši a dirago dibela tše se nago bohlatsi tša dibodi tša setšweletšwa, gantši ka tšhomišo ya lentšu le "sebodi" mo setlankanane sa ditšweletšwa. Moreki wo a se nago tsebo o bea tshepo ya gagwe mo setšweletšwa gomme o tšea kotsi ya go reka setšweletšwa sa maemo a ka fase, sa go tshepege.
2nd Party: Participatory Guarantee Systems (PGS)
International Federation of Organic Agricultural Movements (IFOAM) e tsebagaditše mekgwa ya go tiišetša (Participatory Guarantee Systems) (PGS) bjalo ka tshepedišo ya tshekatsheko ye lemogilwego (Peer‐review system). Bohlatse bja (PGS) bo loketše mohola wo kopana wa papatšo – ka mohlala, moo batšweletši ba tla tlišago ditšweletšwa tša bona go mebaraka.
Ka PGS batšweletši ba fa kgonthišišo ya semmušo gore ditšweletšwa tša bona di tšweleditšwe go ya ka maemo a dibodi a go lemogwa. Mo Afrika Borwa re diriša lereo la ‘PGS Endorsed'. PGS's e theilwe godimo ga sehlopha. Ka tlwaelo, ke sehlopha sa batšweletši, bareki, le tshepedišo ba bapatša, mohlomongwe le go thušwa ke setsebi sa temo ya tlhago. Sehlopha se se tša maemo a bona mo maemong a maemo a boditšhabatšhaba.
Mo Afrika Borwa ke maemo a SAOSO, mong wa leloko la IFOAM lapa la maemo la go ba le maemo a boditšhabatšhaba. Sehlopha se hlama dikelo le direkoto tša dingwalwa. Maloko a sehlophathuto (bao ba lego dithaka) ba etela batšweletši ka go šielana ya dikolo ya ngwaga ka ngwaga. Diphihlelelo tša dikelo di a ngwalwa gomme e be di botšwa go motšweletši. Tše di akaretša dikgonagalo "non‐conformities". Ka morago ga tharollo ya "non‐conformities" motšweletši o dumelelwa go šomiša loko ya PGS gomme a ka rekiša ditšweletšwa tša gagwe mo mokgatlo wa kgwebo. PGS‐SA (Participatory Guarantee Systems – South Africa) (Tshepedišo ya go tiišetša ya Afrika Borwa) ke setšhaba sa go lekola batho PGS' mo Afrika Borwa.
3rd Party Certification: AFRISCO
Bohlatse ba leloko la boraro bja bokgoni bja balemi ba dibodi bo dirwa ke ke batho ba bohlatse. Kgetho ye e swanelago boleng bja papatšo bjo bo telele (ka mohlala, ge o išitše g ditšweletšwa tša tshepedišo tša tlhago go kgwebong) goba go batšweletšing bao PGS e sego kgetho. Bohlatse bja Third-party ke tshepedišo ya semolao yeo e akaretšago neelano ya dingwalwa le lefelo la tekolo. Setifikeiti se fiwa ge go fetšwa ga tshepedišo ye e atlegilego.
Bjale, nka ba bjang molemi wa semmušo wa tlhago?
Kgetho ya PGS: Na go na le PGS e šomago mo lefelong la gago? Ge go le bjalo, e ba leloko. Ge go se bjalo, go na le batšweletši ba bangwe le balemi ba mmarakeng ka mo kgauswi bao b aka bago le kgahlego ya go hloma PGS?
Kgetho ya Afrisco: Ge e le gore ka lebaka lefe goba lefe, kgetho ya PGS ga ye go swanele, goba o nyaka go fihlelela mohola wo motelele wa ketane ka naga ya go swana le go rekiša, le go kgopela Afrisco. Afrisco ka tirišano le SAOSO le PGS‐SA e tla netefatša gore boleloko ya tlhago go tšwa go boleloko bja PGS go ya go bohlatse bja Afrisco ba batšweletši bao ba nyakago tumelelo mohola w aka gae (tshepedišo ye telele go tšwa go dilo tše tala go ya go tše botse) mmaraka. Dihlopha tša sekala sennyane tša balemi ba ka hloma " Sehlopha sa go godiša" e be ba kgopelo “bohlatsi bja sehlopha” go Afrisco. Batšweletši ba ka kgopelo bohlatse bja Afrisco ka bo tee.
Translated by Lebogang Sewela