Karolo ye Bohlokwa ya Venda
Mmino le go bina di bapala karolo ye bohlokwa go bophelo ba Venda, ba di diragatša manyalong le dipolokong, ditirelong le dikomeng, fao go nwang bjala le meletlong. Go bina go bohlokwa gape dikerekeng tšeo di nago le batho ba Mavenda a mantši. Diopedi tše dingwe di raloka mmino wa go tuma le wa setšo, eupša gantši mehuta ya setšo e na le go tsenywa ka gare ga ditlhamo tša sebjalebjale.
Diletšo, mmino, mmino le go bina tšweletša maemo le maatla, gomme di na le bohlokwa bja sedumedi. Diletšo tše ntši tšeo di timiletšego gongwe mo Afrika di sa šomišwa: mbila (xylophone), mbira (piano ya monwana wa mogogorupa), thsikona (reed flutes), didirišwa tša stringed, mirumba (meropa ye meraro), ngoma (meropa ya pasa) le thungwa (meropa ya goswana le ngoma, eupša ye mennyane).
Dikgoši di sa ntše di na le) dihlopa tša tshikona tšeo bokgoni ba tšona, bo be bo bontšha maatla le seriti le, ka fao, le batho ba bona. Meropa ya ngoma, ke sefoka se segolo sa bokgoši, mo nakong ye e fetilego e be e ralokwa fela ka kgorong ya tsheko. Bana ba bannyane ba hlohleletšwa go ekiša dikoša le mebino ya batho ba bagolo. Ge ba gola, ba opela dikoša tša bana (nyimbo dza vhana): nyimbo, jingles tše bonolo tšeo di opelagwa mosegare le ngano, mo bošegong, kudu ka nako ya puno (mavhuya-haya). Ngano ke di kanegelo ya dikoša, gantši di diragatšwa ke batho ba bagolo le bana ba bong ka moka.
Dzhombo, yeo e pharologantšhago ke taetšo le tiro ye erotic, e diragala mašego mo mavhuya-haya. Basetsana le bašemane ba lebelana gomme, ba felegetšwa ke go opa diatla gomme ka morago e be ba bina ka gare methalo. Mobini o kgoma motho wa bong bja bolatodi, go bontšha kgatlhego. Dikoša di na le morethetho wa molodile ebile di boima go feta nyimbo le ngano.
Dibino tše Kgolo tša Venda
Dibino tše di dirwago ke batho ba baswa pele ga lenyalo ke tshikanganga le tshigombela. Ke karolo ye bohlokwa ya bophelo, eupša bohlatse bo šišinya gore ga se tša kgale. Tshikanganga ke mobino bjo lebelo fao bašemane ba ralokago reed-flutes gomme basetsana ba ba felegetša ka thungwa le meropa ya mirumba.
Di dirwela monate, eupša tumelelo e swanetše go hwetšwa go tšwa go moetapele goba kgoši. Tshigombela ya basetsana, e diragala pele ga puno. E felegetša ke thungwa e tee le meropa ye mebedi ya mirumba, mosetasana o thoma koša e be ba bangwe ba latela; Ba bina ka sediko mo meropeng, segalo aa koša se a namelela.
Mobino wa malombo ke kgato ya bobedi wa kalafo ya motho (ka tlwaelo basadi) bao ba nago moya wa go se be le bodulo madulo (tshilombo). Ge mosadi a ka lwala gomme e be ngaka a laetša go ba gona ga tshilombo, kalafo ye kgethegilego e a nyakega. Ka kgato ya mathomo, setsebi (maine a tshele) o robatša mosadi, go hlola gore a phuhlame, e be a mo alafa ka dihlare ka morago e be a kgopela moya gore o e taetše. E be moya o tsebišwa go mmele wa mosadi (bogare), sebakeng sa go ntšhwa.
Ka legato la bobedi, ba magareng ba kopanywa le setšhaba sa mobini wa malombo sa balwetši bao ba alafaditšwego ka pele. Go bina go diregala ka khoro (kgorong) ya kgoši, yo a efago setšhaba didirišwa tša gagwe tše dingwe. Moya gantši ke banna gomme basadi, bao ba nago moya wo, ba itshwara go swana le banna, ba apara go swana le banna (jase, thai, le kefa) e be ba swana didirišwa tša banna (imitation assegais goba dilepe tše nnyane). Se se feleleditše ka tumelo ya gore tshepedišo ya malombo ke mokgatlo wo rulagantšwego wo lwantšhago bogolo bja banna.
Translated by Lebogang Sewela