Mathomong a Dilwewa tša Sterkfontein
Aekhone ya Palaeontological
Pele ga go ba Palaeontological icon ya boditšhabatšhaba, Dilewa tša Sterkfontein di be kupeditše di sa tsebwe, di le ka fase ga bokagodimo bja polasa ya Swartkrans mo nokeng ya Bloukrans mo Cradle ya botho. Ka nako yeo, go be go se seo ke šišinywa ka ga seleteng ka ntle le polase ya go robala le mehlape ya bona. Eupša dilo di be di kgauswi le go fetogela go ya go ile ka lebaka la gore go be go na le gauta mo thabeng.
Dipego tša mathomo tša go tshepegala tša gauta mo Witwatersrand Basin ka 1852 ge British mineralogist Henry Davis, John a bega ka ga go hwetšwa ga polasa ya paardekraal (yeo ka morago e ilego ya ba Krugersdorp yeo ka morago Mogale City). Ngwaga wo o latelago, Pieter Jacob Marais (monyakišiši wa mathomo wa semmušo wa gauta ya Afrika Borwa) le yena o hweditše gauta mo Jukskei le mo nokeng ysa Crocodile, leboa la lehono, Joburg.
Eupša ga a gona yo a ilego a hwetša matsaka ao a fihlwego ka botebo ka fase ga mmu, kudu ka lebaka la gore tsebo e boletše gore gauta e hweditšwe ka dinokeng. Ka 1874, Henry Lewis o hweditše gauta go bapa le noka ya blaaubank kgauswi le fao go tla bago toropo ya Magaliesberg gomme Nil Desperandum ya tirišano ya Quatz e ile ya šutwa - moepo wa gauta wa mathomo wa go swarega mo Witwatersrand.
Go tloga fao, ka 1881, reef e nnyane e ile ya utollwa mo Kromdraai mo Cradle gomme, mo lebakeng la mengwaga ye mmalwa, Meopo ya Gauta ya Kromdraai e ile ya hlamwa gomme karolo ya polasa e ile bitšwa moepo wa setšhaba.
Reef ye Kgolo
Ka 1886, go ile Reef ye Kgolo e ya hwetšwa gomme palo ya gauta ye e be e tšwa go Blaaubank le Kromdraai e be e sa bontšhe e lefelwa, gomme ka 1912, meepo ya gauta mo Cradle e be e emišitšwe ka 1912. Lehono, bobedi bja meepo wa Blaaubank wa kgale le moepo wa gauta wa Kromdraai e buletšwe go setšhaba gomme a ka etelwa.
Eupša meepo e tšwetše pele go ba le khuetšo ye kgolo go Cradle ka lebaka la gore, le ge e le gore meepo e be e se na gauta, e be e na le se sengwe seo se nyakegago go tshepedišong ya meepo ya Witwatersrand: kalaka. Alkali ye maatla, e be e dirišwa go tšweletša samente, le mo tshepedišong ya go ntšha gauta ya MacArthur-Forrest, moo e kgonago go fokodiša esiti ya cyanide yeo e bego e šomišwa go thala le go ntšha ditsekana tša gauta go maswikeng a gold-bearing conglomerate be le mathata.
Ka mahlatse, bontši bja dilewa magageng ga lefelo la Cradle di be di na le bogolo bja limestone yeo e be e kgona go fišwa mo ditofo go tšweletša llaeme ye tala ya meepo.
Se se file lefelo sebaka sa bobedi sa katlego gomme, letšatši le lengwe ka ngwaga wa 1896, mošomi wa lime yo a bitšwag Guglielmo Martinaglia o ile a bula matseno a lewa le botse le bitšwago Kromdraai.
Dilewa tša Kromdraai
Mo mengwageng yeo e latelago, dilewa tša Kromdraai (ka morago di be di bitšwa Sterkfontein) le dilewa tše dingwe tše ntši di be di empelwa limestone. Maswika a magolo a ile a ntšwa go lewa mo lefelong a fišwa mo kalaka ya ditofo, gomme a senya fossils tše bohlokwa mo tshepedišong. Wa mathomo wa go a gana se e be e le geologist David Draper yo a begilego gore dilewa t Kromdraai di be di na le mohola go geogist gomme di swanetše go dišireletša go baepi. Re a leboga, gore motho yo mongwe o theeleditše le go sekaseka go ile gwa fokotšwa mo Chanber ya Sterkfontein go šireletša caverns tše bose le pristine ya ka fase. Le ge go le bjalo, meepo e tšwetše pele go gongwe mengwaga ye mmalwa. Lehono, ge o etela go dilewa o tla lemoga stalactites t amegilwego gampe ke baepi bja kalaka bja maabane.
Go Epa ga Archaeological bjo Informal
Le ge moepo o be o tšwela pele, batho ba be ba thomile go lemoga fossils tšeo di bego di etšwa mo magageng goome mong wa lefelo leo, Mna. Cooper, o ile a bula phapoši ye nnyane ya teye moo ao rekišitše crumpets, guano le fossils go baeti. Ka 1935, Trevor Jones o ile a hwetša fossils tše dingwe tša go kgahliša tša kgabo ka gare ga lewa gomme se se ile sa swabiša kgahlego ya GWH Scheepers le H le Riche, yo a ilego a lemoša tšeo motsomi wa fossil, Robert Broom. Ge o Broom a ilego a etela magageng ka 1936, ka pejana o bone mohola wa Palaeontological wa lefelo gomme a kgopela Quarr 'Master' go nyaka go fossile ya go kgahliša fossils. Se se feleleditše ka go hwetša hominid tše mmalwa tše bohlokwa gomme, ka 1947, ba ile ba hwetša/kutollo Mdi. Ples.
Eupša, ka ntle le palo ya fossils tše di sego bohlokwa tše di hweditšwago mo lefelong la Sterkfontein le be le sa le meopo wa archaeological wo o sa beakanyago gabotse, gomme lehu la Robert Broom ka gore 1951 le hlotše mathata a magolo go magageng archaeological. Ka nako yeo, go be go na le tlhokego ya thušo ya mašeleng le mmušo wa bosetšhaba o be a se se dumellanwe le tšweletšo. Ka lebaka le, magageng e ile ya fokotšega. E be e le fela ka maitekelo a Philip Tobias wa Yunibesithi ya Witwatersrand gore magageng a bulwe ka 1966, lapa la Stegmann le file lefelo go Yunibesithi ya Witwatersrand gore ba kgone go phetha ditiro tša bona.
Lefelo la Hominid le Humilego mo Lefaseg
Yunibesithi ya Wits, yeo e sa lego mong wa naga lehono, mo nakong yeo e ile ya bula musiamo wo monnyane gomme ba kgetha Alun Hughes bjalo ka moetapele wa mathomo wa lefelo (Go latela ke Ron Clarke ka 1992). Ka fao go thomile tshepedišo ya moepo mo lefelong la hominid. Go fihla gabjale, Sterkfontein e tšweleditše huminid fossils tše 700 ka matsogong a Palaeo-anthropologists, gomme gabjale ke lefelo le humilego la huminid mo lefaseng. Gabjale, fossils tše hweditšego ke Broom le Robinson di swarwa mo mosiamo wa Transvaal, mola di fossils tše hweditšego ke Tobias, Hughes le Clarke di swarwa mo Wits. Ka holofela gore ka letšatši lengwe di tla boela morago go Sterkfontein moo di tla bontšhwago setšhaba.
Translated by
Lebogang Sewela
