Manyoro a Tlhago le Manyoro a Sego a Tlhago, Menontšha, Dibola le Manures

Manyoro a Tlhago

©Louise Brodie

Manyoro a tlhago a dirilwe ka didirišwa tša go tšwa go diphedinyana tše nnyane tšeo di hlomago manyoro gomme di kopantšwa le mmutele ya go fapana. Tshepedišo ya go bodiša e hlaga go tiro ya microorganisms ka mmung, e dira diphepo ka gare ga ditlabakelo di be gona go thwala ke dibjalo. Menontšha wa dibola e tsenywa mmung ka mokgwa wa yona wa tlhago, ka sebopego sa pellet goba lerole. Manyoro a dibola a lekollo diphepo tša ona gannyane mo mmung ka fao e e be a dirišwa mo lefelong pele ga ge a hloka ke dibjalo. Se se tla thibela hlaelo ya phepo ya dibjalo goba tše di golago.
Manyoro ke selo se se hlolwago ke kopantšho ya ditlabakelo tša dibola tšeo di dumelelwago go bola.
Mmutele ke maloko wa diphedi tše phelago tšeo di kgoboketšwago le go šomišwa go kaonafatša tshepedišo ya microorganism.

Menontšha

Menontšha goba a a dikhemikhale tša menontšha ke kopanyo ya dintlha tša le dibešwa tša fosili yeo e dirilwego ke batho, tšeo di diriwego le go tšweletša go dikabo tše beilwego ka dibjalo tša go fapafapana le mabaka. Menontšha ya sekhemikhale ke tiro ya bjako go feta menontšha ya dibola ebile e hwetšagala go dibjalo ka pela ka morago ga go dirišwa. Gantši e dirišwa bjalo ka lerole goba seela.
Go diriša dikhemikhale goba menontšha ye ntšhi e le nnoši e ka feletša ka go hlola matseka le phokotšo ya Dimaekropo mmung, gomme se e be se hlola kgogolego ya mmu. Se se ka imollwa ka go di bea manyoro goba monontšha mo mmung le ka go bjala dibjalo tše di šireletšago mmu go swana le dinawa, rae le outse e be o di lema go di bušetša mmung.
Dintlha tše Bohlokwa
Go diriša kopanyo ya mehuta ye mebedi ye ya menontšha e na le mehola ka e šomiša maatla a bobedi bja tšona le go fenya tekano ya ye nngwe le ye nngwe ya ditšhitišo goba dilo tš mpe. Menontšha ya dibolang šireletša le go swara popego ya mmu wa tlhago wo itekanetšego gabotse gomme e fa tsela ya ka pela le ye nepagetšego ya gašo ya phepo go dibjalo.

Translated by Lebogang Sewela