Ke Mabokgoni afe a Hlokegago mo Boleming?

©Andile Bhala
Temong, ga go nyakege bokgoni bja go šomiša maatla fela (go swana le go otlela, go tlhaba, goba nošetša le go sega dibjalo) eupša gape go nyakega bokgoni bja go swana le go kgona go bolela le batho, maitswaro a botse le go ba le nnete. Elelwa gore se sengwe le se sengwe seo o se dirago se tliša kwešišo go motho yo mongwe. Kgonthiša gore maitswaro a gago a botse.
A ke mabokgoni ao a nyakegago go ba molemi yo a atlegilego.

Laola Nako ya Gago

Ge o lema go swara nako go bohlokwa. Go bolela nnete, leka go ya mošomong ka pela ka mehla. Ge o etšwa mo bošegong, netefatša gore se sengwe le se sengwe se botse. Ka go dira se, o laetša gore o na le kgahlego. Metsotso ye mmalwa yeo ga e dira phapano ye kgolo kudu go wena eupša e na le seabe go mothwadi wa gago. O ithuta gape, go ba le maikarabelo ebile a tla ipea go maemong a bolaodi.
O sware nako ya dipeo ka mehla. Go fa mohlala, ge o nagana gore e tla tšea metsotso ye 30 go fihla moo, tloga metsotso ye 45 pele ga nako ya kopano.
Na le dinomoro tša motho yo o na lego kopano le yena gomme o mo tsebiše ge go na le se sengwe seo se ka hlolago gore o ditelege.

Na le Moya/Maitswaro a Botse

Maikutlo/maitswaro a gago a tla go tšwediša pele mo bophelong go feta dilo tše dingwe kamoka tše o na lego tšona. Boitshwaro bjo bobotse ke go fišegela le go šoma ka maatla. Go dumela go tšea ka mešomo ye mengwe gomme e se ke wa befela. Maitswaro a botse a kgahliša go batho ba bangwe bao ba lego kgauswi le wena.
O se ke wa be le swele. Ge o le mo maemong a godimo, o ka se be le moetapele ka lebaka la maemo a gago. O tla ba moetapele ge batho ba lebelela go wena. O be yo mongwe wa bona gome o ete pele go tšwa ka gare ga sehlopha. Ge o ba ka tlhompho ebile ge ba tsebe gore o a ba tlhokomelo, ba tla go dira moetapele wa bona le go latela mohlala wa gago.

Laetša Maitshwaro a Botse a Mošomo

Maitshwaro a mošomo a šupa eng? Ke moya wa gago mabapi le go mošomo wa gago. Go ra gore o dira mošomo wa gago ka go lebelela dintlha. E ba le fao o ka ngwalago gona le pene ka potleng go ngwala dontlha le go ngwala dipotšišo.
Nyaka dibaka tša go ithuta le go dira tše ntši go feta seo se nyakegago. Mafelelong, ga o direle mothwadi wa gago, o a itirela.

O Dule o Tshephagala ka Mehla

Tlhompho le botshepei di a amana, efela ga se selo se tee. Ge e le gore o dula a tshephagala, mothwadi wa gago le batho ba tla go tshepa.
Mang le mang go dira diphošo, eupša mokgwa wo o šomago ka phošo go bohlokwa go feta phošo. Ge e le gore o dirile phošo – ye nnyane goba ye kgolo - botša mothwadi wa gago. Tšea maikarabelo. Mothwadi wa gago o tla thabela maitswaro a gago a botse le bogale ba gago go ema ka mo pele ga gagwe go kgopel maitswarelo.

Dira Mošomo ka Tswanelo

Kgonthiša gore o hwetša dintlha ka botlalo ka nepagalo - e ka ba le phapano gare ga go palelwa le katlego. Ge o filwego mošomo go dira, kgonthiša gore o wo dira go ya ka tshwanelo.
Go dira selo ka tswanelo ga go swane le go dira kamoka o le tee. Ge e le gore o na le batho bao ba šomago go wena, kgonthiša gore ba tsebe mešomo ya bona le gore o a ba tshepa. Ba dumelela go tšea diphetho ka gare ga lefelo la bona la bokarabelo.

Go ba le Mohola/Thušo

Ge o bona gore motho o hloka thuša ka mošomo, mofe thušo ya gago. Ga go kgathalege gore ke mošomo ofe goba ke mang. Go bontšha gore o na le taba - ka morago oa ka nyaka thušo go bona le wena.

Molemi wa peleng wa ka moso Lunga Ndwandwa o akaretša bokgoni bjoo bo nyakegago boleming: ‘Lerato ke ntlha ye bohlokwa. O swanetše go rata seo o se dirago. E ama bophelo bja gago le bophelo bo ba bonolo. Ka mehla o be wa pele go fihla mošomong le wa mafelelo go sepela. Šoma bjalo o ka re ke kgwebo ya gago ka lebaka la gore ge o ka dira se, ka letšatši le lengwe o tla itšhomela.'

Translated by Lebogang Sewela