Ka Moo o ka Imišago Kgomo

© Chris Daly

Bolemi bja maswi ke tshepedišo ye tšwelago pele ya tswalo ya dikgomo (go tswalo), go tšweletša maswi le go imiša gape. Go tiišetša maemo a godimo ya taolo ya tšweletšo, letšatši la tswalo le le latelago le swanetše go ba dikgwedi tše 13 go tloga go letšatši la tswala la gonabjale. Ge sekgala sa tswalo (nako ya ka magare ga matšatši a tswalo) e le ye telele, e fokotša poelo ya maswi mola e dira gore tshepedišo ya mohlape wa ditšini o nokolege. Tšweletšo ya maswi le ona o belegilwe ka ngwaga e no ba babedi ba dikholego tša ekonomi ya taolo ya tswalo.

Mokgwa wa Maitirelo wa go Imiša Dikgomo tša Maswi

Go imiša dikgomo, tirelo ya tlhago (poo), e ka dirišwago. Le ge go le bjalo, ka sehlopha se sennyane go ba le poo go a tura mme gantši e hlola mathata a taolo. Di ba bogale, gomme di swanetše go aroganywa e bile di swanetše go fepiwa. Godimo ga moo, ka go šomiša poo e tee ka dinako tšohle e dira gore tshepedišo ya ditšini e be e lekantšwego. Mo matšatšing a kgale, dipoo di be di abelanwa magareng ga balemi, eupša se se ka hlola malwetši a boimana ao a ka phatlalala e be dikgomo kamoka di sa tlhe di kgona go ima. Ka lebaka la artificial insemination (AI) ya dikgomo e tšweletša.
Mokgwa wa go imiša wa maitirelo o na le theko ya ka fase go feta go šomiša poo. Ke thekniki ye bonolo ye dirwago ka mokgwa wa go tloša peu/lero la botonaka nako ya maleba le go e lokela ka gare ga botshehadi bjakgomo tša maswi go imiša. Artificial insemination ya dikgomo ke tirišo ye tlwaelegilego mo kgwebong ya mehlape ya dikgomo tša maswi. Tshepedišo ya ditšini e godimo ge o diriša AI. Se ke ka lebaka la gore lero la botonago la go tšwa dipoo tša mehutahuta mo lefaseng ka bophara di hwetšagala ka theko ya fase go feta ge o reka poo.
Le ge go le bjalo, ka AI, go ima gwa dikgomo go ya ka bokgoni bja batho go lemoga ge dikgomo di le mo phišong. Gape ba swanetše go tseba go lokela peu/ lero la botona ka nako le mo lefelong le maleba le go imiša kgomo. AI e rutwa ka boripana, dithuto tša matšatši a mabedi, goba o ka ithuta go tšwa go ngaka ya diphoofolo. Dikhamphani tše dingwe tše di fago lero la botona bja poo di fa AI bjalo ka tirelo ya tlaleletšo, le dingaka tša diphoofolo tše dingwe di ka dira AI.

Translated by Lebogang Sewela