Go Dira Botšweletši Bja Piri
Maafrika Borwa a rata bjalwa bjo botse gomme tumo ya tšweletšo ya bjalwa e ya namelela ka ditšhemo/mafelo tša bjalwa tše šomago gomme batho ba ka mehla ba dira bjalwa ka gae.
Bjalwa bo ka bewa ka dihlopha go ya ka dipharologantšho tša go swana le tatso, mmala, monkgo, mmele le lefelo la setlogo.
Go na le mhuta ye 100 ya bjalwa: pale ales, wild/sour beers, stouts le pilsners ke maina a tše mmalwa.
Dihlopha tša ditaele/mehuta ka tlwaelo, di ka tlase ga magoro a magolo a mananeo a ales (ao a tseneletšego ka mohlodi) le lagers lagers (ao a hlwekilego ebile a le crisp).
Motheo wa Ditswaki tša Tšweletšo ya Piri
Go dira piri o tla hloka meetse, bali ya go tologa (hops) le sekokomoši. Bali ya go tšilwa/(mating) e tšwa go bali ya mabele gomme e hwetšagala ka go eng bali ka gare ga meetse go e dumelela gore e mele gannyane. O ka dira se ka bowena goba wa reka bali yeo e šetšego e fetile go tshepedišong ya go šilwa(malting). Bali ya go šilwa e na le maikarabelo a go tšweletša swikiri ye nyakegago go fa bjalwa mohlodi wa swikiri le kopanywa le sekokomoši go dira bjala.
(Hops) ke matšoba a sebjalo sa Humulus lupulus seo, ge se omišitšwe ebile se šomišwa go dira piri, go lekantšha swikiri go tšwa go bali ya go šilwa, se oketša tatso ya go baba, se fa monkgo le mohlodi le go šoma bjalo ka setšweletšwa sa tlhago se bolokilego. Khuetšo ye (hops) e na lego go bjalwa e ya ka gore o tshetšwe neng ka gare ga tshepedišo ya go dira bjalwa. Go tlaleletša ka pejana go tla tšweletša bjalwa bjo boima, ba go baba mola go tlaleletša ka morago ga nako go tla dira bjalwa bjo bofefo le crisp.
Sekokomoši se na le maikarabelo a go dira bjala ka gare ga piri. Ge se tlaleleditšwe, sekokomoši se fetoša swikiri go bjala le khaponetaeoksaete. Sekokomoši se tlaleleditše gape le mohlodi wa wa piri gomme se na le le maikarabelo a go fa piri tatso ya seenywa goba dika tša spice.
Kgato ya Mathomo ya go Dira Piri: Go Beakanya Meetse
Kgato ya mathomo ya go dira pir ke go beakanya meetse ya ditswaki tše dingwe. Se se dirwa ke go ruthetša meetse a hlwekilego go 80°C ka gare ga tanka ya meetse. Ka morago ga ge meetse a bedile a swanetše go kopanywa le go sepedišwa mmogo le bali ya go šilwa. Ka tlwaelo se se dirwa ka gare ga sedirišwa se bitšwago mash tun. Themperetšha ya meetse e swanetše go fokotšwa go 65°C ka gare ga mash tun pele bali ya go šilwa e tlaleletšwa.
Kgato ya Bobedi ya Brewing: Mashing Mabele
Ka mash tun, bali ya go šilwa e enwa ka gare meetse a go fiša iri ye tee go lokolla swikiri go tšwa go mabele. Tshepedišo ye e tsebjago bjalo ka mashing. Swikiri ya go lokollwa e bohlokwa kudu ka lebaka la gore e tla fetolwa go bjala ka moragonyana ka bjalwa gomme mafelelong go tshepidišo ya go dira piri. Diswikiri di oketša le tatso, monkgo, mmala le mmele go piri gammogo le tatso ya swikiri, ke ka lebaka leo gantši dipiri tša go ba le swikiri di hlalošwa bjalo ka “malty”.
Kgato ya Boraro ya Brewing: Sparging ya Wort
Ka morago ga ge bali ya go šilwa e le mashed, e ka gašwa ka meetse. Tshepedišo ye e bitšwa lautering, ke moo swikiri e ntšhwa le go aroganywa go tšwa go mabele. Gantši Sparging e dirwa ka sedirišwa se bitšwago ‘lauter tun’ eupša e ka phethagatšwa ka gare ga sedirišwa sa go swana le yeo go be go dirwa mashing. Ka morago ga ge mabele a hlatšwa le diswikiri kamoka di tlošitše go tšona di lahlilwa gomme mašaledi ke seela sa go fiša seo se bitšwago wort (e ka e bitša Wert) mafelelong wort e tla ba piri gomme e be di fetišeditšwa go tanka yengwe go feleletša tshepedišo ya go dira piri.
Kgato ya Bone ya go Dira Piri: Go Bediša ya Wort
Ge wort e arotšwe go mabele a bali ya go šilwa e swanetše go bedišwa go kopanya mohlodi le go bolaya microorganisms tše di lego gona. Se se dirwa ka iri ye tee. Ke go na mo nakong ye ye moo (hops) di ka lokelwa gare ga piri. Nako ya go lokela (hops) e ka huetša mohlodi wa mafelelo gomme batšweletši ba šomiša e se go dira tatso yeo o e nyakago. Hops di tsentšwa ka kgato ye, ka lebaka la gore di swanetše go bedišwa go lokolla mehlodi ya yona.
Dikgato tše Thlano tša go Dira Bjala: Go Tlaleletša sa Sekokomoši
Ge wort e setše e bedile di ir; e a fodišwa gore sekokomoši se kgone go okeletšwa ka gare ga bjalwa ka tshwanelo ka ntle le go bolawa ke themperetšha ya godimo. Ge bjalwa bo setše bo fihlile 22°C, sekokomoši se ka tlaleletšwa. Ye e bitšwa tlaleletšo. Modiri wa bjalwa o swanetše go hlokomela kudu ebile go swanetše go be le hlwekišo ka kgatong ye, ka lebaka la gore, ditšhilafatši go swana le dipakteria le microorganisms ga di kgone go bolaya ke dithemperetšha tša godimo ka tshepedišong ye.
Ka morago ga ge sekokomoši se tlaleleditše bjalwa bo itokišeditše go ya ka tshepedišo ya pedišo.
Kgato ya go Tshela ya go Dira Piri: Phedišo/Fermentation
Fermentation ke fao e bjalwa bo ba bjalwa. Ge bjalwa bo tlogelwa gore bo ferment, sekokomoši se enwa diswikiri go tšweletša bjala le khaponetaeoksaete. Ka morago ga beke ya tshepedišo ya fermentation le bjalwa bo fetišitšwe go tanka yengwe go dira bjalwa ba go phadima. Ka beke ye e tlago bjalwa bo swanetše go fediša, go hlakantšha mohlodi wa yona le monkgo gammogo le go hwetša mmala wa nnete go hlola setšweletšwa se fedilego sa go pholetšhwa.
Kgato ya Šupa ya go Dira: Carbonation ya Bjalwa
Mo kgatong ye, bjalwa bo loketše go nwewa. Seo se setšego ke ke hlogo ya lehulo le go biloga bjoo o bo bonago ka gare ga galase ya gago. Mabapi le se, carbonation e a nyakega. Carbonation e ka dirwa ka go hlabela khaponetaeoksaete ka gare ga piri goba ka go oketša palo yennyane ya swikiri go mabotlelo ao a ka kgonago go šoma le sekokomoši go tšweletša khaponetaeoksaete.
Kgato ya Bofelo ya go Dira Piri: Gore go Lokile
Kgato ya bofelo mo tshepedišong ya go dira bjalwa ke go tšhela piri ka gare ga methopo le mabotlelo, go e lokišetša go sepedišwa, go rekišwa le gore batho gohle kamoka ba ipshina ka bona.
Translated by Lebogang Sewela
