Modula ke Eng?
Modula ke sere se se ntšhitšwego ke diramodula tša dibjalo tše di ntšhago peu. E na le dithoro tša dimodula tše di boleta tše di nago le mae a bonna (disele tša peu ya bonna tsa dibjalo). Mae a a bonna a kopana le disele tše dingwe ka tsela ye e bitšwago monontšha.Go bua ka kakaretso, go na le mehuta e mebedi ya modula.
Entomophilous modula - e tšerwego ke dikhunkhwane ka nako ya go dulafatša.
Anemophilous modula - go kukiwa ke phefo go na le gore ke dikhunkhwane le tša di sepelelanago le ditšhwaetšo.
Modula ke mothopo o bohlokwa wa dijo tša dinose, o abelana ka poroteine mo dijong tša dinose tse kgolo, gomme e bile o bohlokwa kudu mo go hwetšeng boima bja mmele mo noseng ya seboko e e sa tšwago go phaphaša.
Methopo ya modula
Mo Aforika Borwa, mehlare ya boka, mehlare ya setlogo le mašukušukwane, dijalo tsa temothuo, mengwang le matšoba a serapana di neelana ka modula (poroteine) le manopi (dikhabohaetereite) mo dinoseng tsa todi go dira dijo. Dibjalo tše di ntšha manopi le modula ka dinako tše di fapanego.Maemo a poroteine a fapane mo methopong ya go fapana ya modula. Modula wa boleng bja godimo bo ntšhiwa ke diphedi tša tlelouba, almonte le mehlare ya pere, mehuta ya diphedi tša Populus, dilupine le kanola. Boleng bjo bo fase bja modula o o tšerwego go tšwa mo borekhung bja mmala wa leratadima, sonopolomo, monamune le diphedi tša Typha.
Dinyakišišo tša 2017 ka Saudi Arabia di bontšhitše diteng tša poroteine ya luserene (20,2%), palema lehla (19,8%), kanola (18,9%), sekwaše sa selemo 16,4 (%) le disonopolomo (15,2%).
Mo Aforika Borwa, methopo ya modula e ka akaretša echium ye perese (go feta 30% ya poroteine) makadamia (16 - 22%), lefela (14 - 15%) le mehlare ya peine (7 – 8%). Diteng tša poroteine ya Eucalyptus diphedi tša mehuta ye e fapanego go tloga ka 17% go ya go 30%.
Ka mehlare ya boka mo Aforika Borwa, matšoba a boka a a khubedu (Corymbia ficifolia), kutu ya tšhipi ye tshehla (Eucalyptus paniculata), lebokoso le serolane (Eucalyptus melliodora) le kutu ya tšhipi ye boso di mohola kudu mo dinoseng.
Go Kgoboketša Modula
Modula o kgoboketšwa ke dinose tsa bašomi le go sepedišwa go ya ka motšhitšhing ka seroto sa modula (corbicula) ka maoto a tšona a ka morago. Modula o kgoboketšwa mo mmeleng wa dinose tše di nago le bowa. Bjalo ka di fofa, mosepelo wa mapheko o dira mohlagase wo o emego le go tsoša go go sa lokago. Ge nose e kotama mo letšobeng, modula wa tšhikinyega go tšwa mo diramuduleng le go kgomarela mo moriring o emego o khupetšago mmele wa nose ya todi.Leleme la nose le mehlagare gape di šomišwa go mona le go kgoboketša dithoro tsa modula go kolobetša diselelwane tš modula, go e dira gore e kgomarelane. Go tloga fao modula o falwa mmogo ka maoto a ka morago, di kgohlantšhitšwe mo dikgweleng le go gatišwa mo corbicula.
Morago ka motšhitšhing, modula o tsentšhwa mo seleng, mmogo le ditswaki tša dingwe.
Modula bjalo ka Mothopo wa Dijo
Ge modula e tšerwe go išwa ka gare ga motšhitšhi le go phuthelwa mo diseleng tse di senago selo, e tswakilwe le manopi le diela tša tšhilego pele ge e tswalelelwa mo seleng ka kelofase ya todi. Diela tša tšhilo di na le eseti ya mpeng e e nago le twatši e e lego gore e šila diswikiri ga nnyane, e kgaola diporoteine go nna diaminoaesite tše di leng bonolo go šilega le go thibela kgolo.Motswako wo, o bitšwa ‘borotho bja dinose’ o fepiwa mokone wa dinose tsa todi le bašomi ba dinose ba sa tšwago go phaphaša. Dinose tša bašomi tša baswa di hloka borotho ba dinose bjo bo nonnego ka diporoteini go hlabolola dikgeleswa tše di ai hlokago bjalo ka dinose tše di godilego go fepa mokone le nose ya todi ya kgošigadi. Dinose tša bagolo di ja todi.
Modula wa dinose o teng ka kgwebong go lewa ke batho gomme o kgoboketšwa ke baruanose go tšwa mo dinoseng tša bašomi tša todi, di šomiša molaba wa modula. Tšhomišo ya modula e na le mathata a magolo kudu, United States Food and Drugs Administration (FDA) gomme e ganetša dipolelo tsa ‘mothopo o mogolo wa tlhago ya proteine’, ‘sebolaya twatši’ le ‘tloša phetetšo’.
Dikganetšano kgahlanong le tšhomiš ya modula wa dinose go lewa ke batho go akaretša gore se se tla fokotša go ba teng ga poroteine ya dinose, godimo ga moo, ntlha ya gore go na le mekgwa ya go tlatšeletša dijo tša batho ya theko ye e fase.
Translated by Lawrence Ndou