Le ge e ka ba kgogo e ka thuša go thibela diphedi tše rilego tša dikgofa go lekola la diruiwa tše dingwe, go swana le dikgomo le tikologong ya ntlo, di hlaselwa ke Tampan goba dikgofa tša kgogo.
Diphelakadingwe tša dinwamadi tše gantšhi di tlolišwa mahlo nakong ya ditlhahlobo tša diruiwa tša maphego, bjalo ka ge diboko di ka ba kgolwana go feta ditshwedi gomme di ja bošego ge dinonyana di elametše.
Dikgofa tša diruiwa tša maphego di ka hlola mathata a magolo ge di sa alafšwa, kudukudu ge dinonyana di tšweletšwago ka palo ye kgolo ka mafelong a a tswaletšwego.
Di bonala bjalo ka eng?
Dikgofa tša kgogo di sephara, sebopego sa bolee le go ba boleta, go fapana le dikgofa tše thata tšeo ka tlwaelo di amago dimpša le dikatse. Go swana le ditshwela, di na le maoto a seswai, ntle le k aka maemong a boboko ke a tshela.
Di ka fapana ka bogolo go tšwa go 3 mm go ya go 15 mm ka botelele, go ya ka mehuta yas diphedi le ge eba di sa tšwa go fepša ka madi.
Di ka dula ka dimeleng ka maiteko a go “go swara” monggae, eupša kudukudu e phela ka ditikologong tše di dulago di šireleditšwego, go swana le manga le dihlaga. Seboko se ka phela dikgwedi tše pedi le botelele, dinimfi ka ngwaga o tee le tše kgolo go ya mengwaga ye meraro ntle le dijo le madi.
Dika tša tšhilafatšo?
Ga di hlole fela anaemia ya dinonyana, eupša gape di ka fetiša malwetši mmalwa a ka hlolago mahu, a go swana le go rephiša ga dikgofa, tše di hlolwago ke mpholo ka mareng a tšona, Borrelia anserine, Borrelia spirochetes, Borreliosis, Spirochaetosis, Pastuerella le Twatši ya Bohlabela bja Nile.
Maswao ao a amanago le dikgofa a akaretša go rephiša, bofokodi, tahlegelo ya boima, go fokotšega ga kgolo, hlakahlakano le go kumulwa ga mafofa, dišo tša letlalo, kganyogo ya dijo e fokolago le letšhollo. Dinonyana ka tlwaelo di ba le go sa iketle, go selekega le go sa dule botse bošego.
Dinonyana tša go itshepelela di ka gana go eya ka hokong. Ge o tlhahloba dinonyana, lebelela mabala a ma nnyane a makhubedu moo dinonyana di ka lomiwago. Dikgofa ka tlwaelo di hwetšwa ka go dikologa hlogo le molaleng, Molete wa moya le dikarolong tša mmele di na le mafofa a ma sesane le maotong.
Elelwa gore le ge e le gore, ga se tše phelago dinonyaneng le go ja fela bošego, bjale tlhahlobo e swanetše go dirwa kganyeng ye botse bošego. Ka hokong, go ka ba le dipatšo tše khubedu tše di lego kgauswi le manga le go bulega eo e ka go laetšago go ba gona ga tšona.
Translated by Lawrence Ndou