Mehuta ye e fetago ye nngwe e ka laetša gore tekanyetšo ya payolotši ya tikologo e tshwenyegile gape ka ra gore dibata tša tlhago tša disenyi ga di gona le gore ga go na diphedi tša tlhago ka mo lefelong leo. Thutaphelomakgethekgethetše ke ge diphedi tše ntši tša go fapana (mohlala, dibjalo, dinonyane, dikhunkhwane, dimaekropo) di dula mo tikologo. Dibata tša tlhago di atlega gabotse mo mafelong na lego diphedi tša go fapana tše ntši le fao molemi a sa tlhago a šomiša setšo sa go lema ga tee, fao go lengwago sebjalo se tee.
Dibata tša tlhago tša dikhunkhwane ke: Dibatana tša dikhunkhwane tša go swana le ditsebi le wasps ya diphelakadingwelaišwa, digagabi (mekgaritswane) le amphibians (digwagwa), dikgo
Diphedi di ka kaonafatšwa ka go se gašetša dibolayakhunkhwane le ka go bjala (goba go se senye) mafelo a tlhago goba dimela tše di holago go dibata tša tlhago. Se se ka dirwa ka go bjala mollwane bjalo ka mollwane wa sepayolotši, go netefatša gore mafelo a kgolo ya dibjalo tša tlhago gammogo le pšalo ya matšoba e goketša dinose, ka mohlala. Go gašetša dibolayakhunkhwane ga go bolaye fela disenyi, eupša gape le manaba a tšona a tlhago, go hlabolla le go lwantšha disenyi le go fetišetša mpholo mo tshepedišong ya meetse.
Go na le ditsela tše pedi tša go laola disenyi: taolo ya tlhago ya disenyi le taolo ya sepayolotši ya disenyi.
Taolo Ya Tlhago Ya Disenyi
Dibjalo tše di itšego tša go swana le sethokgwa sa khaki (Tagetes minuta or mbanje ka Setebele) se thibela dikhunkhwane, mola e marigold e gatelela genera ya sebjalo sa sephelakadingwe nematodes tše 14 ka lesion nematodes le lehuto la medu ya nematodes yeo e amilwego kudu. Gore marigold e gatelela nematodes gabotse e swanetše go bjalwa dikgwedi tše pedi pele ga go bjalwa sebjalo se bokoa.Dibjalo tše di itšego di ka laola disenyi ka ditsela tše di latelago:
Go khupetša sebjalo ka pšalo ya kgwerano. Dikhunkhwane ga di kgone go kwa monkgo wa dibjalo goba di raka ke monkgo wa dibjalo tša kgwerano. Go fa mohlala, rosemary e raka dintši tša khabetšhe.
Hloma dibjalo (mohlala, matšoba) ao a goketšago dikhunkhwane tše di holago (mohlala, dinose).
Bjala mellwane ya sepayolotši mo tikologong ya dibjalo.
Mo dirapaneng Tše nnyane, disenyi di ka laolwa ka setsopolwa sa sethokgwa sa khaki. Setsopolwa sa pherefere le garlic di ka gašetšwa go thibela dikhunkhwane.
Taolo ya Sepayolotši
Dikhunkhwane tše di thuša go lekanyetša tlhago, gomme bjalo ka ge go boletšwe ka godimo, le go thuša go fokotša disenyi ka ‘taolo ya sepayolotši’. Dikhunkhwane tša mohoa di ja dintadimela, ditshwedi, caterpillars le dikhunkhwane tše di jago dibjalo gomme ga di kotsi go batho, dimela le diphoofolo.
Dikhunkhwane tša mohola go swana le dikgogolaboloko tša nyonyana ya mosadi Chilocorus nigritus le Cryptolaemus montrouzieri le wasps ya sephelakadingwe Aphytis lingnanensis le Coccidoxenoides perminutus di tšweletšwa mo dikgwebong gomme di ka rekwa le go dirišwa mo polaseng bjaloka ka taolo ya sepayolotši.
Translated by Lebogang Sewela