Boitsebišo Bja Cape Fox

©Shem Compion
Tše kgolo di na le botelele bja go lekana 86 go 97 gomme di kala dikilogramo tše 2,5 c go ya go 4 kg, Cape fox (Vulpus chama) e tsebja gape bjalo ka silver fox, ke ye nngwe ye nnyane ya diphedi tša canid ka Afrika Borwa. Ke mehuta ya diphedi tše di šireleditšwego, go ya ka The Red List of Mammals of South Africa, Lesotho le Swaziland, kudu di dula nageng tša go bulega, go swana le naga ya bjang, naga ya bjang bja go phatlalala le mafelong a dikgong tše koto le bofefo, kudukudu mo mafelong a go omelela a selete sa Karoo, Kalahari le mellwaneng a Namib Desert.
Di rekotilwe gape ka gare ga Kimberley Thorn Bushveld, Eastern Mixed Kama Karoo le Dry Sandy Highveld Grassland gammogo le fynbos biome ya Kapa Bodikela, yeo e nago le maemo a godimo a dimela tše kikitlanego. Ba na le go efoga mafelo ao a tletšego ka black-backed jackals (Canis mesomelas).
Ka tlwaelo di tswadiša bophelo ka moka, tše tona le tše tshadi di ba bobedi ka seruthwana, dipara gomme bana/pups ba belegw ka morago ga matšatši a 52, mathomong a selemo, ka Setemere Nofemere. Gape di tsebja, di tšweletša litara ka morago ga nako ka Desemere. Le ge e le gore ba na le litera e tee ka ngwaga, go bile le ditiragalo fao go ban ago le dilotara tše pedi tše di rekotilwego ka ngwaga.
Ka tlwaelo dilitara di na le bana/pups ba ba raro, tše tona di fepa tše tshadi mo nakong ya dibeke tše pedi ka morago ga go fa matswalo. Bana/pups ba thoma go tsoma mo dikgwedi tše nne tša bogolo e be ba ikema ka nako ye ba na le dikgwedi tše hlano. Ba loketše thobalano go tloga mo dikgwedi tše senyane.

Go Bolaya le Mokgwa wa Phepo

©Shem Compion
Kudu ke diphooofolo tša bošego, eupša di mafolofolo mo mafelong a a fodilego mo gare ga letšatši. Go ya ka Predation Management Manual, di ka hwetšwa di le nnoši goba ka dihlopha, eupša ditsoma ka botšona. Ga di dule mo seleteng se tee, di tsoma mafelong a go fapana go tšwa go dikilometara tše di ka bago masome a mararo a sekwere.
Ga se gantši Cape Foxes e hlola tahlego ya diruiwa, ka ge kudu di tsongwa diphoofolo tše nnyane, tša go swana le Dikhunkhwane, dinonyana, digagabi, dikokoni le carrion. Ge di ka hlasela diruiwa, gantši e hlasela bana bao ba sa no belegwa ba fmatšatši a mane. Ka tlase ga mabaka a go swana le a, di tla bolaya phoofolo e tee fela ka gare tiragalo ka tlwaelo di hlasela mogolong goba hlogo ya setsongwa. Mawao a meno a mannyane a tlogelwa mo molaleng, magetla goba marago a setopo, eupša go ka sa be le maswao a manala a tsamaišo le setopo se ka se gogwe.
Ge di ja, gantši di bula ga nnyane ka thoko pulo ga diphoofolo gomme di ja fela pelo, gare ga mpa ya maswi (abomasum), leotong goba tswakanyo ya dilo tše. Ntlha ya dikgopo di na le go lewa ka dinako tše dingwe, eupša e sego marapo. Ka makga a mmalwa, gantši ge sehlopha sa foxes se ja setope, marago a na le go lewa. Ka tlwaelo foxes di boela go phoofolo ye bolailwego.
Mehlala ke a sebopego sa khutlonnethwii gomme e na le maawao a manala a go swana le mpša.

Taolo

©Nigel Dennis
Cape foxes ka kakaretšo ga di hlole tshenyo ye kgolo ya diruiwa. Šomiša legota la tšhireletšo ya phukubje (legora la mesh leo le ka bago 1,2 m ka godimo le go pulo ya 74 mm) goba Legora la mohlagase, lešaka ya diphoofolo bošego, lešata, seetša le menkgo e tiilego, bahlokomedi le bahlokomela diruiwa di ka thuša go thibela tahlelo. Tšhomišo ya moloba wa serobe o hweditšwe o le mokgwa wa kimollo wa Cape foxes.

Translated by Lebogang Sewela