Tot laatherfs bevat die meeste kolonies ontwikkelende jongbye (eiers, larwes en papies), gesamentlik bekend as ‘n broeisel. Die jonges word grootgemaak in waskoeke wat terselfdertyd ook die kolonie se voedselreserwes bevat. Grootmaak van jonges verlangsaam of word heeltemal gestaak in die winter en die kolonie leef dan van die voedsel (heuning en stuifmeel) wat hulle gedurende die somer bymekaargemaak het.
In ‘n goeie jaar kan die byeboer die ekstra heuning uit die kolonie verwyder, mits daar genoeg oorgelaat word waarop die kolonie kan oorleef gedurende die koue maande tot dit weer lente is.
Lede van die Byekolonie
In die somer leef werkerbye vir ongeveer ses weke, maar in die winter, met minder werk om te doen, kan werkerbye vir tot 6 maande leef. Die koningin is die grootste lid van die kolonie en leef vir etlike jare. Haar rol is om eiers te lê sodat meer bye geproduseer kan word. Sy is die enigste by wat bevrugte eiers kan lê. Haar lang agterlyf bevat ovaria wat ‘n groot hoeveelheid eierselle vrystel oor lang tydperke.
Die koningin is in staat om die geslag van haar nageslag te bepaal deur die bevrugting van die eiers wat sy lê te beheer. ‘n Bevrugte eier sal in ‘n wyfie (werkerby) ontwikkel en ‘n onbevrugte eier sal in ‘n mannetjie (hommel) ontwikkel. Hierdie beheer is baie belangrik vir die welsyn van die kolonie, want dis noodsaaklik dat ‘n kolonie baie werkers het om al die werk te doen.
Die werkerbye verrig die meeste van die take in die kolonie, soos die skoonmaak van die selle, voeding van die broeisel, produseer van was, bou van heuningkoeke, ventilasie van die korf, bewaking van die ingang, soek na kos en die verwerking van nektar in heuning. Take in die byekorf hang af van die ouderdom van die werker. Die jongste werkers sal byvoorbeeld skoonmakers wees terwyl die oudste werkers soek na kos.
Bye in Suid-Afrika
Volgens die South African Bee Industry Organisation (SABIO), is Suid-Afrika die tuiste van twee inheemse subspesies: Apis mellifera Scutellata (of ‘Afrika by’) en Apis mellifera Capensis (of “Kaapse by”). Die Kaapse by kom voor in die fynbosareas van die Wes- en Suid-Kaap. Die Afrika by kom voor noord van hierdie area, maar daar is oorvleuelings in die twee gebiede en hier kruis die Kaapse by en die Afrika by.
Die Kaapse by neig om makker en donkerder as die Afrika by te wees. Die Kaapse by is uniek omdat hulle beide manlike en vroulike nageslag kan produseer in ‘n kolonie wat nie ‘n koningin bevat nie. Kaapse bye kan ook Afrika by-kolonies oorneem en hule eie eiers daarin lê.
Die Afrika by is aggressief en produseer baie heuning. Die agterlyf is meer geelgestreep as dié van die Kaapse by. Afrika-werkebye is onvrugbaar as die koningin teenwoordig is, maar kan wel onbevrugte, hommelby-eiers lê.Translated by Elna Van Rhyn