Nontsikelelo is Gebore
Nontsikelelo Thethiwe is gebore aan Bonilizwe en Monikazi Thethiwe op 21 Oktober 1918, in die Tsomo-distrik van die Transkei. Sy was die tweede kind van vyf kinders. Haar ma was voortdurend siek en swak nadat sy die Spaanse griep oorleef het en Nontsikelelo moes dikwels vir haar jonger broers en susters sorg.
Toe sy 11 jaar oud is, het haar pa gesterf en teen die tyd dat sy 15 was, het haar ma ook vir haar 'n permanente moederlike rol gegee om vir haar drie jonger broers en susters voorsiening te maak. Sy het die naam Albertina aangeneem toe sy skool in Xolobe begin het.
Teen die tyd wat sy die einde van laerskool bereik het, was sy twee jaar ouer as die res van haar klas gevolg van haar aanghoudende afwesighede.
Ten spyte hiervan het sy uitgeblink in kulturele en sportaktiwiteite en is selfs as hoofmeisie verkies. Die enigste keer wat haar ouderdom teen haar gewerk het, was toe sy nie 'n vier-jaar hoërskoolbeurs kon ontvang nie, hoewel sy die eerste plek in die kompetisie behaal het om dit te wen.
Albertina se onderwysers was kwaad oor die onregverdige behandeling en het aan die plaaslike Xhosa-koerant, Imvo Zabantsundu, geskryf, en 'n sterk saak vir haar gemaak om die prys te wen. Die artikel het die aandag van die priesters gevang by 'n plaaslike Rooms-Katolieke Sending wat met Vader Bernard Huss by Mariazell College gepraat het.
Albertina is toe 'n vierjarige beurs aan Mariazell aangebied en haar hele dorpie het dit gevier. Voorwaardes in die land het beteken dat nie baie kinders die geleentheid gekry het vir 'n opvoeding nie. Haar ouer broer was nie skool toe nie. In plaas daarvan moes hy vee aanhou en werk vir kos vir die gesin.
Werk as 'n Verpleegster
Aan die einde van hoërskool is Albertina gekonfronteer met die besluit oor haar loopbaan, want haar droom was om onderwyser te word, maar toestande het dit nie toegelaat nie. Sy het by Katolisisme omgedraai terwyl sy by Mariazell was en met die vasberadenheid om ongetroud te bly, het sy besluit om 'n non te word.
Onder die raad van Vader Huss het sy besef as sy 'n non word, sal dit moeilik wees om haar familie te ondersteun. Nonne verdien geen salaris nie en verlaat nie hul missiepos nie. Dit sou beteken dat Albertina nie haar gesin met geld kon help of hulle kon sien wanneer hulle haar nodig gehad het nie. So het sy besluit om 'n verpleegster te word.
Met die geld wat sy verdien het tydens opleiding en werk as verpleegster, het sy sy haar familie gehelp deur om die broers en susters te versorg, en om hulle deur skool te sit. Sy het in 1940 by die Johannesburg Algemene Hospitaal begin verpleeg en in 1946 as vroedvrou begin. Sy moes dikwels loop om pasiënte in informele nedersettings (townships) te besoek, met haar materiaal en toerusting in 'n tas op haar kop.
Dit was terwyl sy as verpleegster gewerk het dat Albertina saam met haar man, Walter Sisulu, sou wees. As lid van die African National Congress (ANC), een van Nelson Mandela se vroegste mentors, was Walter diep politiek betrokke en het Albertina binnekort in politieke aktivisme getrek.
Sy het voortgegaan om instrumenteel te wees in die vernietiging van die apartheidsregime, en het sy hoof gehou deur tien jaar van regeringsangrep, gevangenes en swaarkry. Sy word liefdevol bekend as die ‘Moeder van die Nasie.’
Vlae by Halfmas
Albertina Sisulu het die einde van haar lewe op 2 Junie 2011 op 92-jarige ouderdom bereik. Sy was by haar huis in Linden, Johannesburg en het televisie gekyk met haar kleinkinders toe sy skielik siek geword het. Paramedici het na die toneel gehaas, maar kon haar nie weer aan die lewe kry nie.
Die destydse president van Suid-Afrika, Jacob Zuma, het haar familie besoek om sy respek te betaal. Hy het aangekondig dat hulle 'n staatsbegrafnis sou kry, en dat nasionale vlae gevlieg sal word na die halfmas vanaf 4 Junie 2011. Albertina word oorleef deur haar kinders, Max, Mlungisi, Zwelakhe, Lindiwe en Nonkululeko, asook haar 26 kleinkinders en drie kleinkinders.
Translated by Hazel Oliver
President Mandela het die vroue vermaak - en dit was sy eie idee - as ’n uitdaging aan die land....