Zwa u Thavhela dzi Mbudzi

©Susan Schoenian University of Maryland Extension
Mbudzi inga thavhelwa tshifhinga tshinwe na tshinwe hu tshi khou itela uri hu thivheliwe malwadze na u kavhiwa. U fanela u vhala zwine zwa vha zwo nwaliwa wa tevhela zwine zwa vha uri zwo themendeliwa nga vhaiti vha mushonga. U fanela u londa vhukuma musi u tshi khou thavhela ine yavha uri yo di hwala.

Mushonga wa Mbudzi

©Susan Schoenian University of Maryland Extension
Mushonga wa u thavhela wa mbudzi u fanela u shumiswa uya nga ha ndaela ine ya vha uri yo nwaliwa nga nnda hawo. Arali wa sa ita nga nḓila zwi nga itea mushonga usa shume.
U fanela u sedzesa uri mushonga une wa khou shumiswa ngoho asi wa khuhu ndi wa mbudzi sa tsumbo.
Zwifuwo zwoṱhe zwine zwa vha uri zwi khou fanela u thavhelwa zwi fanela u thavhelwa. Tshikalo tshi tshi khou ya nga mbonalo ya mbudzi na tshileme.urinu konenu shuma minwe mishonga i fanela u nwoiwa lu no fhira luthihi uri i kone u shuma ngeno minwe i tshi shuma naho zwo ralo
Mishonga uya nga u fhambana hayo i fanela ushumiswa u fhambana-nga mulomo, nga u tou thavha nga u thavha nga fhasi ha lukanda. U vhone na uri mushonga wo nwaliwa nga nḓila yone.
U fanela u sedza na duvha line wa khou tshinyala ngalo, ngauri arali wo no tshinyala au nga shumi.
U fanela u vhea mushonga fhethu hune havha uri hu ya rothola na kule ha vhana vhane vha silinga.
Syringe unga i shumisa luthihi fhedzi, wa kona u lata wo vhea kha tshikoti tsha zwinwiwa tsha kale. Arali wo no dadza unga vhidza vhadivhi vha zwifuwo vha de vha dzhie vha yo lata. A u faneli u shumisa ṋelete nthihi kha zwifuwo zwivhili. Uri mushonga u shume u fanela uvha wo dzhena kha muvhili wayo wothe, ho katelwa na kha mafhi. U fanela uvhala nga nnḓa uri u ngai vhulaha lini u tshi khou itela ṋama tshifhinga tshine mushonga wa do vha usi tsheho khayo.

Zwa u Thavhela Vhana vha Mbudzi

Zwitevhelaho zwi fanela u shuma kha zwine zwa do dededza. fhedzi u fanela u kwama mudivhi kha zwinwe zwine zwa vha zwo khethea zwa mbudzi dzanu.
Vhana– ina vhege: u fanela u ṱhavhela u lwa na heartwater (u kwame mudivhi).
Vhana – ina vhege mbili: i thavhelwa ulwa na Pasteurella. I thavhiwa luvhili, zwo siana nga vhege nna.
vhana – i saathu leliwa (ina minwedzi mivhili uya kha mitanu): u fanela u thavhela ulwa na mafhafhu, Pasteurella na back quarter.
vhana-minwedzi ya rathi: i thavhelwa ulwa na bluetongue luraru, zwo siana nga vhege tharu), pulpy kidney, black quarter, anthrax.

Zwa u Thavhela zwa Tshinna na Tshisadzi

Lambamai uya kha Shundunthule: u fanela u thavhela dza tshinna na dza tsadzi u tshi khou thivhela Pasteurella.
Lutabvula (Thangule-Khubvumedzi Afrika Tshipembe): u thavhela ya tsadzi na ya tshinna u lwisana na bluetongue. Hezwi zwi fanela uitwa vhege dza tahe dzi saathu tangana tshihulwane.
Bluetongue, u thavhela luraru, zwo siana nga vhege tharu.
Thangule - Khubvumedzi Afrika tshipembe: hu thavhelwa ulwa na pulpy kidney, black quarter (four weeks before shearing in Angora goats) na anthrax (vhege nna dzi saathu vheulwa Angora goats).
Ya tsadzi – tshifhinga tsha u tangana tshihulwane tshi saathu swika: u thavhela ulwa na enzootic u tshinyalelwa zwine zwa vha zwo vhangiwa nga Chlamydia (vhege nna uya kha dza rathi dzi saathu tangana tshihulwane).
Ya tsadzi – i saathu vha na vhana: i fanela u thavhelwa ulwa na blue udder (6 - 8 ya dzi vhege na 2 – 4 ya dzi vhege i saathu beba)
U fanela u dovha wa thavhela tetanus (6 - 8 weeks and 2 - 4 i saathu vha bna vhana ) na orf ( vhege nna o saathu vha na vhana)
Zwa ndeme: ndivho hei ndi ya u gudisa na uri u vhe na ndivho fhedzi azwi faneli u shumiswa sa zwine zwa vha zwo ambiwa nga dokotela. Nahone ndivho ayo ngo dela u vala zwe dokotela a amba kana mudivhi.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe