Vho-Mandela kha Thendela yavho ya Lifhasi

Vhuṱali ha Muthu na ha u Kuvhanganiwa

©Eric Miller

Vho-Mandela vho ḓo mba haya mafhungo nga ḓuvha ḽavho ḽa mabebo vha tshi khou fara miṅwaha ya 89 ari vha vhidze vhahulwane vha shango hu sini nga mi ṅwaha yavho kana nga vhuṱali havho kana he vha tou vhu kuvhanganya.

Ha vha vhathu avha wani maanḓa avho kha dzi polotiki, kana kha tshelede, kana nga maanḓa a tshi sole fhedzi vhu bva kha vhone vhaṋe na u ḓi funga havho na ha havho vha re hafha.

Avha na vhumatshelo hune vha tea u vhu fhaṱa, kana khetho dzine vha tea u fhenya kana muvhuso une vha tea u u takadza. Vha nga amba na muthu ane vha funa u amba nae na hone vha ya tea u tevhela nḓila ine vha funa naho vha sa ḓivhei.

Vharangaphanḓa vho ḓi Fungaho

Vha ṱalutshedza zwe Richard Branson, munna we aḓo fhaṱa Virgin Atlantic Empire ane a pembela ḓuvha ḽa mabebo navho, na muimbi wa British Peter Gabriel vho ḓo ḓisa muhumbulo kha vho wa uvha na tshigwada tshiṱuku tsha vha rangaphanḓa vhane vha ḓo kona u tandulula mathada a vhathu hu sina zwine vhone vha ḓo vhuyelwa ngazwo.

‘Ubva zwezwo ndo lavhelesana na hoyu mushumo u tshi khou hula, wa vha na maanḓa wa vha wa vhukuma vha ralo Vho-Mandela.' Vha ralo vha tshi khou isa phanḓa na uri vho vha vhona vha tshi khou shuma nga maanḓa ‘a vha shumi nga nḓila ya tshikhau, fhedzi vha ima na uri zwithu kha zwi shumiwe zwi fhelele, vhane musi vha tshi ita tshithu vha bva midzini ya tsho.'

Vhatandululi vha dzi Thaidzo vho ḓi Vhudzaho

Ndi ya zwiḓivha uri vho ḓi vhudza u shuma nga nḓivho dzoṱhe na dza mvelo. Na u thetshelesa vha ḓisa vhuthihi. Na u shuma na muthu muṅwe na muṅwe ane aḓo vha mutandululi wa mathada. Vha nga kona u thusa vhana vha sinaho vhabebi, na u kona u ḓisa mihumbulo na thandululo naho i ṱhukhu ine ya nga kona u ṱanganya havho vhane vha vha na ṱhoḓea na vhane vha vha na zwine ha tea u zwifha vhone.

Uya nga ha vhukonani havho nga zwa mabindu, vha nga kona u shuma nga technology, na hone vha kona u shuma hu sini zwa uri hu ṋangiwe nga zwinwe fhedzi na ukona u wana zwishumiswa zwine zwa nga tandulula thaidzo.

Na uri zwoṱhe zwine vha ṋanga u zwi shumisa nṋe ndi tenda kha uri phelelodzoni yazwo zwo ḓo vha zwine zwa vha na mushumo zwine zwa ḓo ḓisa tshanduko. Ndi a zwiḓivha uri havha vhangane vhanga vha nga zwiita hezwi zwoṱhe.

Muya wa Vhuthihi

Hezwi vho zwi dzhia kha vho Desmond Tutu, vho vhuya vha ṅwala bugu vhavhavhili, Vho-Mandela vho isa phanda na uri: Ndi tenda kha arali mungana wanga mu Archbishop hu na zwithu zwine vha fanela u zwiita vha ḓo isa phanḓa na u humbulela nga ha u ḓiimisa ha vhathu vhoṱhe. Ri vhidza hezwi muya wa vhuthu zwine zwo wana afrika zwauri ri vhathu nga mulandu wa vhuthu ha vhaṅwe vhathu.

Ndi ya tenda kha zwa uri vhathu vhahulwane vha nga kona uvha vhone vhane ra sedza khavho, vha tshi khou rangaphanḓa, na u dededza na u tikedza zwoṱhe zwithu zwine zwa itwa zwavho na zwa vhaṅwe vhathu, vhahulwane vha ya amba vho vhofholowa nahone vha na maanḓa vha tshi khou shuma vha tshi khou vhoniwa na musi vha sa vhoniwi kha zwoṱhe zwine zwa fanela u itwa.

Mahayani hu ṱoḓea Vharangaphanḓa Vhane vha vha na Luvhonela

Ndi Peter Gabriel we aḓo amba hezwi: Fhethu hune ha vha mahayani hune vha kha ḓi tevhela zwa mvelo, vhathu vhahulwane vha dzulela uvha na mushumo une vha vha vha tshi khou tandulula dzi thaidzo dza vhathu zwine zwa ṱoḓa u dzula u tshi khou shumisa muhumbulo.

Ri khou ta hafho fhethu fhedzi arina vho vharangaphanḓa havho. Vhahulwane ndi vhathu vhane vha amba vho vhofholowa vhane vha thembea kha ḽifhasi vhane ṋamusi huna mathada vha atandulula nga nḓila i ṱhonifheaho. Vho-Mandela naho vha muṅwe wa vhthu vhahulwane, vho mbo ḓi humbula ubva kha vhuimo havho.

Vho amba vha ri sa zwe nda vhuya nda amba, ndi khou lingedza u dzhia u awela hanga hu zwithu zwa nnṱha zwine zwa amba uri ndi ḓo balelwa u shuma zwithu zwine zwa vha na mushumo, na u kona u saukanya thaidzo, u ṱoḓa thandululo, uya ṱoḓa vhathu vha u thusa.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe

Bill Clinton on Mandela's Legacy

Muprisidenthe wa kale wa United states vho-Bill Clinton, vho vha vha hone musi hu tshi khou pembelelwa ḓuvha ḽa mabebo ḽa vho Mandela ...more

Vho-Desmond Tutu

Ndi linwe la dendele line la divhiwa vhukuma Afrika tshipembe vha tshi khou divhelwa u lwela pfanelo dza vhathu na uvha muthubi kha Nobel Pr...more