Mushumo wa Carob

© Keith McDuffee
Carob flour is sweet and tastes like chocolate and is suitable for baking. It has a low glycemic index which makes it suitable for diabetics.
Muri wa Carob (Ceratonia siliqua) u bveledza mbeu ine ya nga mukumba ine ya shanduka muvhala wa vha buraweni musi dzi tshi vhibva. Mutshelo una zwithu zwine zwa ḓifha na mbeu ṱhukhu. Mbeu dza carob dzi vha dzo ḓala swigiri, protein vitamin A, B mineral u fana na calciumm silica, iron na phosphorus ya vha na zwine zwa vha fhasi ha 1% zwa fat.
Nga murahu ha u kaṋa zwa buraweni, u fanela u dzi vula wa bvisa mbeu wa zwi ṱanzwa, wa kadzinga zwa kona u sinḓiwa. Luphuse lwa buraweni ndi lwone lwo no shuma sa Cocoa isa ṱoḓi swigiri. Zwi sa fani na Cocoa, carob a ina caffeine, theobromine (zwithu zwine zwa nga ita uri ṱhoho i reme) kana oxalic acid.
Musi hu tshi khou vhewa zwiḽiwa fulauru ya carob, yo ṱanganiswa na mafhi a skim, mapfura a muroho na soy lecithin zwi ya bveledza zwithu zwa vhuḓi zwa carob zwine zwa shumiswa kha u ita zwiḽiwa zwinzhi.
Permaculture News vha themendela zwitevhelaho uri zwiitwe musi hu tshi khiu itwa mbeu ya Carob hayani. U fanela u thoma wa ṱanzwa zwa muvhala zwa buraweni wa zwivhilisa kha maḓi manzhi u swika zwi tshi ita. U dzi bika zwi vha zwi khou itela uri dzi kone zwa u bvisa mbeu. Wa tshea mutshelo wa bva zwipiḓa zwiṱuku, wa zwi omisa u saathu thoma u ita luphuse.

Mbeu ya Hone ya Gum

Mbeu ya hone i vha ina 35% ya gum, ine ya shuma vhukuma musi hu tshi khou itwa adhesives, cosmetics, pharmaceuticals, detergents, paint, ink, shoe polish, kha textile industry, kha zwinepe na dzi match heads. Iya shuma na musi hu tshi hou itwa mikumba. Iya shuma na kha u ṱanganisa mabammbiri na u khwaṱhisa silksreen.
Carob seed gum (i dovha ya vhidziwa upfi locust bean gum) iya shuma vhukuma kha nḓowetshumo ya zwiḽiwa kha u khwaṱhisa zwiḽiwa u fana na zwithu zwa u bagiwa, ice cream, salad dressings, sauces, salami, canned meats na khovhe, jelly na mustard.
Unga iḽa sa ḽegere, fhedzi kha zwa vhubindudzi vha ita cocoa ine ya nga shela na kha maḓi ane avha atshi khou fhisa kana atshi khou rothola, yo tanganiswa na fulauru ya vhurotho kana dzi pancakes, iya shumiswa na kha zwiḽiwa zwinzhi zwa nga matsheloni. Luphuse lune lwa vha lu tshi suvhelela lu ya shuma na kha dzi candy bar dzinwe dzi ya vhiliswa uri dzi kone u ita zwithu zwo khwaṱhaho.
Musi gum yo no bviswa kha muri wa carob, mbeu inga kona bu shuma sa protein ine ya vha nnṱha ha 60%, starch na u sa vha na swigiri zwine luphuse lwa hone lu ya tenda na kha vhathu vhane vha vha na diabetics.

Munwe Mushumo wa Carob

Germany na Spain, mbeu yo kadzingiwaho ya carob, ine ya vha isina caffeine, iya ṱanganiswa na coffe kana ya shuma yo imela coffe. Iya kona na u ita halwa.
Afrika Tshipembe miri hei yo ṱavhiwa nga vhuḓalo kha zwiṱarata na hune ha paka dzi goloi, ngauri i dzula yo dalafhala, nahone yo khwaṱha i ṱoḓa na maḓi ane asa vhe manzhi, miri hei iya thusa na kha u fhungudza phosho.
Ṱhoduluso dzo itwaho nga Lucal Lipumbu, o amba uri muri hoyu unga vha muri une wa dzhenisa vhukuma tshelede Afrika Tshipembe ngauri uya ṱoḓea vhukuma hu tshi khou ṱoḓiwa mbeu ya hone.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe