Switirhisiwa swa Carob

© Keith McDuffee
Carob flour is sweet and tastes like chocolate and is suitable for baking. It has a low glycemic index which makes it suitable for diabetics.
Carob trees (Ceratonia siliqua) yihumesa mbewu leyi onge yina dzovo nyana leyi hundzukaka buraweni loko yivupfile. Mihandzu yakona yina nantswo wonyanganya xikan’we na mbewu ya kona. Mbewu ya Carob yile henhla hi chukele rantumbuluko, ti proteins, ti vitamin A, B vitamins, ti minerals tofana na calcium, silica, iron xikan’we na phosphorous naswona yina kwalomu ka mafurha lawa yanga hansi ka 1%.
Endzhaku ka ntshovelo ti pods, ta pfuriwa kutani kususiwa mbewu. Swikamba swakona swa hlantswiwa, swikatingiwa (leswi dlayaka ti enzymes) kutani swikandziwa. Mapa yakona ya buraweni yatirhisiwa tani hi cocoa leyinga laveki chukele. Kambe swinga fani na cocoa, carob ayina caffeine, theobromine ( swin’wana leswi vangelaka ku pandza ka nhloko) kumbe oxalic acid.
Eka ku endliwa ka swakudya swofana na carob flour, yikatsiwa na masi ya skim ya mapa, mafurha ya matsavu na soy lecithin yihumelerisa swo endla carob leswinga tirhisiwaka eka swakudya swotala.
Permaculture News vakondletela maendlelo lawa landzelaka ku endla mapa ya mbewu ya carob ekaya. Hlantswa ti pods letinga vupfa kutani uti virisa eka mati yoringanela kuti finengeta hinkwato kufikela tivevuka. Kuti sweka swi vevukisa ti pods naswona swi endla leswaku swi olova kuti vandla kutani kususiwa tinyungu. Tsemelela ti pods tiva swiphisani swintsongo kutani uti omisa kahle loko unga se tikandza tiva mapa.

Ku Tshapuka ka Mbewu ya Carob

Mbewu ya Carob yina kwalomu ka 35% gum, laha kutshapuka loku kutirhisiwaka swinene ku endla swodamarhela, swotola, ti pharmaceuticals, swisibi, pende, ink, holichi ya tintanghu, eka swa vumaki bya swimbalo, eka maphepha ya swithombe, swidlya switsotswana na tinhloko ta mencisi. Switlhela switirhisiwa eka ku tlhuvutsa dzovo.
Eka vuhumelerisi bya rhaba, kukatsiwa locust bean gum leyingata endla leswaku leswinga halakeki swipapamala swiya ehenhla ka swihalaki. Yitlhela yitirhisiwa eka bonding paper xikan’we na ku bumburisa ti silkscreen pastes.
Mbewu ya Carob gum (leyi tivekaka hi locust bean gum) yitirhisiwa ngopfu eka swa vumaki bya swakudya kufana na swo baka hiswona, ice cream, salad dressings, sauces, salami, nyama yale xikoteleni na hlampfi, jelly na mustard.
Ti pods tinga ncakunyiwa tani hi xiwitsi, kambe eka swavumaki ti tirhisiwa ku endla mapa yofana na cocoa leyinga cheriwaka eka masi yo hisa kuva yin’wiwa, yikatsiwa na wheat flour ku endla xinkwa kumbe ti pancakes naswona yitirhisiwa nale ka swakudya swa nimixo. Loko mapa ya vevuka ngopfu ya tirhisiwa eka ku endla swiwitsi swati candy bars nanswona ti pods leti kandziweke ta virisiwa ku endla syrup yotiyela.
Endzhaku kaloko kutava kususiwe leswo tshapuka eka carob pulp, leswi salaka swa mbewu swinga endla ti protein (60%) tale henhla swinene, starch- na mapa yopfumala chukele lawa yanga kahle eka vanhu lava vabyaka diabetes.

Switirhisiwa Swin’wana swa Carob

E Germany nale Spain, mbewu ya carob leyi katingiweke, leyinga hava caffeine, yitirhisiwa eka ndzhawu ya coffee kumbe yikatsiwa na coffee. Ku katsiwa ka carob pulp yinga tshikiwa yivila leswaku yita humesa swinwiwa leswingana xihoko.
E Afrika Dzonga, misinya ya carob yibyariwa swinene laha yi forisiwaka eswitarateni, tindlela, tindzhawu to paka kona mimovha, hikuva yitshama yiri rihlaza, yitiyile naswona yi lava mati yantsongo swinene. Nsinya lowu wo tlhuma wa carob wutirha tani hi xisivela huwa hikuva yitala kubyariwa kuva yisivela moya ekusuhi na misinya yati orchards.
Vulavisisi hi Lucas Iipumbu byi kume leswaku nsinya wa carob wuna vuswikoti byakuva ximilani lexinga tisaka mali yale henhla swinene e Afrika Dzonga hikokwalaho ka swilaveko eka timhaka ta swa vumaki laha ku laviwaka carob seed gum.

Translated by Ike Ngobeni