Ginger

© Louise Brodie
Vito ra xi science: Zingiber officinale
Vito ra ntolovelo: Ginger

Nhlamuselo Ya Ximilani

Ginger yi byaleriwa timintsu ta yona ta aroma leti milaka ti fuwa swakudya e hansi ka misava. E henhla ka misava ximilani lexi xa xisinyani xa bamboo xina matluka na nsinya wovevuka.

Switirhisiwa

Ginger yi tirhisiwa eku swekeni nakutlhela yitirhisiwa eka swakudya swa xitayele xale Asia. Yinga tirhisiwa yitetano kumbe yitirhisiwa ku endla juzi, yi endliwa swinyunyeteri eka swakudya kumbe mafurha lawa ya tirhisiwaka eka swinn’wiwa, swiwitsi na swin’wana. Leswi humesiwaka eka Ginger switirhisiwa eka swo nuherisa xikan’we na mirhi.

Swilaveko Swa Misava Na Ndzulamiso

Ginger yitirha kahle eka misava ya sandy loam leyi tswongaka kahle mati. Misava yifanele kuva yiri na swakudya swotala leswaku swimilani swita hanya kahle.
Rima misava kuringana nhweti loko ungase byala. Sungula hiku chela kwalomu ka 30 m³ ya manyoro. Rima kuringana kwalomu ka 500 millimetres laha kukatsiwaka misava na manyoro kahle kululamisela ndzhawu yo byalela kona. Leswi switala ku endliwa hiku tirhisa disc harrow kululamisela misava kuva na ndzhawu ya kahle kubyalela kona ginger.

Maxelo

Ginger yi hanya kahle eka maxelo lawa ya kufumelaka, laha ku tsakamaka, laha maxelo ya vaka exikarhi ka 28°C na 34°C. Yitsakela mpula yale henhla hi minkarhi yo kula hiyona, leswivulaka leswaku loko mpfula yingari kona kufanele ku cheletiwa. Kuhumelerisiwa ka Ginger switele ngopfu eka tindzhawu ta subtropical na tropical emisaveni hinkwayo.

Swibyariwa

Yellow ginger leyinga xitshopani endzeni na White ginger leyingana muhlovo wo basa kumbe ku vonakala hileti byariwaka ngopfu.
Tinxaka tinwana ti fana na Jamaica Oya, na Hawaiian.

Translated by Ike Ngobeni