Banded Mongoose
Manghovo

© Nigel J Dennis

Vito

Manghovo (Mungos mungo)

Xivumbeko

Manghovo xa xinuna xatikela kutlula lexa xisati loko swaha kula. Loko se swikurile hinkwaswo swaringana hi xiyimo, ntiko switlhela swifana laha ntiko waswona wunga kwalomu ka 1.5kg. Manghovo xitiveka hi nhloko ya xona leyo endla onge yina ti khona tinharhu, xikandza xo tontswa na tindleve to phambarhala. Manghovo xina ncila woleha wutlhela wutlhuma hi voya. Muhlovo wa xona wusuka eka mpun’wa kuya eka braweni, xiva na milayeni ya ntima laha nhlaneni wa xona. Kasi laha khwirini xina muhlovo wo vonikela nyana na milenge yantima.

Manghovo Swakudya

Manghovo xitidyela swifufunhunu na muhlwa. Xitlhela xikota no dya swikokovi kufana na tinyoka. Xitlhela xikota kudya swinyenyani na matandza ya swona hambi kuri minkolombyani. Xikota ku faya matandza hi minwala ya xona loko switsandza xiya bananisa nale hansi leswaku ya fayeka.

Manghovo Kutswalana

Manghovo xinwe xa xisati xikota kutswala kwalomu ka swivanani swimbirhi kuya eka swinharhu xirixoxe, endzhaku kaloko xitava xitikile kuringana nhungu kuya eka nkaye wa mavhiki. Loko xitswarile vana vahlayisiwa hivatswari hinkwavo. Hi xitalo manghovo axitswali hinkarhi wa timpfula naswona xitswala kanwe kumbe kambirhi hi lembe.

Manghovo Mahanyelo

Va manghovo switolovele ku famba hintlawa wale xikarhi ka 6-40 laha himinkarhi kuvaka kuri na 15 wa leswikulu na vana vaswona. Manghovo xitiveka kuri swona leswi fambaka himintlawa eka swihadyani leswi dyaka nyama. Hinkwaswo swa xisati na xinuna swikota ku hlayisa vana vaswona kun’we.

Laha swikumekaka kona

Va manghovo swihangalake ngopfu na tiko laha swikumekaka nale mananga, ekusuhi na lwandle le Kwazulu Natal kuya e N’walungwini e Mpumalanga, swifundzha swa n’walungu wa Mozambique. Hambi kuya evupela dyambu le Botswana na Namibia

Tinhlayo ta nkoka

Ntiko (Xisati): 1, 0 – 1, 4kg
Ntiko (Xinuna): 1, 0 -1, 4 kg
Ku leha (Xisati): 55cm
Ku leha (Xinuna): 55cm
Ku tika/ ku biha emirini: Tinhweti timbirhi (2)
Vana: 2 -8
Kusungula masangu: Lembe rin’we (1)
Ntiko wo tswariwa: 20 g
Swakudya: Nyama
Ndyangu: Viverridae

Kutswalana

Vana vambirhi kuya eka nhungu (2-8) vatswariwa exikarhi ka ximumu naswona vatswariwa vanga voni vari na misisi nyana yintsongo. Vana vapfuleka mahlo endzhaku ka 10 wa masiku

Nhlamuselo ya minkondzo

Maxinjani xina swikunwani swantlhanu eka milenge yale mahlweni laha xinwe xivonakaka loko xifamba hiku nonoka kambe xinga vonaki loko xitsutsuma. Milenge yale ndzhaku yina 5 kambe kuvonaka nkondzo wa xinkunwani xin’we loko xikandziya ehansi, kasi leya mune yisala yivonaka hile ndzhaku.

Swo switiva

Loko maxinjani xichavisiwile hi tinghala xaswikota ku tiyimela hixoxe laha xikumekaka xirikarhi xitlula-tlula xiringeta ku n’waya xikandza xa tinghala loko xirhandzeriwile.