Boitsebahatso ba Thoane

©Karl Svendsen
Thoane (Felis caracal caracal) e na le lebitso la yona ho tswa lentsweng la Seturkey "karakula", le bolelang tsebe e ntsho. Jwalokaha lebitso lena le bolela, morao wa ditsebe tsena tsa katse e hlaha tse ntsho, tse nang le ditsebe tse telele tse bobebe tse bohale, tse majabajaba.
Thoane e na le seaparo se kgutswanyane, ho tloha ho mmala o lehlabathe ho ya ho o bokgubedu bo botebileng, ho itshetlehile ka dibaka tsa tsona. Dithoane di na le letshwao le letsho le le lesweu ka difahleho tsa tsona le dimpa tse tshweu tse nang le dibaka tse kgubedu. Melanistic (botsho ka ho feletseng) le tsona di fumanehile.
Dithoane tsa banna di le kgolo ebile di le boima ho feta dithoane tsa basadi, ka bolelele ba dikatse tsena ho tloha pakeng tsa 75 cm le 120 cm ha boima bo lekaneng ho tloha ho 8 kg ho ya ho 18 kg. Maoto a kamorao a tsona a phahame ho feta mahetleng a tsona, a ba dumella hore ba qhomele hodimo ho dimithara tse tharo. Di na le mehatla a makgutshwanyane a ka bang bolelele ba 15 cm ho isa ho 35 cm.
Maro a ka pele a hatiswa le hanyenyane ho feta lehlakoreng le ka morao mme ha a kenye ditshwantsho tse ding tsa marulelo. Ke diphoofolo tse ikemetseng, ntle le nakong ya ho nyalana ha banna ba ka bonahala le basadi kapa basadi ba nang le bana ba bona. Nako ya bokhachane e ka ba matsatsi a 80 ka nako e telele, mme basadi ba hlahisa dikete tse pedi ka dithapa. Ho nka matsatsi a 10 hore madinyane a bule mahlo ka ho feletseng. Di nwa dibeke tse leshome mme di dule le bo mma bona ho fihlela selemo.
Ho na le ditlaleho tsa thoane tse phetseng dilemo tse 19 botlamuweng, kahoo di ka hola haholo. Hase dihlodilweng tse sireleditsweng Afrika Borwa. Ho ya ka websaeteng ya Tenikwa, polelo ya kgale e reng "Ho kenya kgala hara maeba" e tswa ho mokgwa wa Middle Eastern was kgale, moo lefu le kenngwa lebaleng la dipapadi le mohlape wa maeba le batho ba bewa ka palo ya maeba lefu e ne e tla tshwara hang-hang.

Mokgwa wa ho Bolaya le ho Fepa

©Nigel Dennis
Dithoane ke dibopuwa tsa bosiu haholo, empa di ka boela tsa sebetsa nakong ya letsatsi ha di sa tshwenyehe. Matlo a bona a lehae a ka ba leha e le efe ho tloha ho 400 ha ho ea ho 10 000 ha ho itshetlehile ka ho fumaneha ha dijo, ka bongata ba banna ba atisang ho kwahela ba basadi ba babedi kapa ho feta.
Di ja diphoofolo tse fapa-fapaneng tsa diphoofolo, ka dinako tse ding esita le tse kgolo ho feta tsona. Phofu e kenngwa ho fihlela e kwaletswe ebe e phunyeletswa, ​​e tshwarwa ka tlaase ya mmetso ebe e senyeha. Bahlaseduwa ba ka nna ba loma matshwafo a mabedi ka mahlakoreng a mabedi kapa molaong wa moya mme ho ka nna ha eba le matshwao a dikgeo, ebang ke mahetleng, mpa kapa bosiu ba phofu.
Phoofolo e fetang nngwe e ka bolawa nakong ya ho tsoma, empa e le nngwe feela e tla feptjwa. Letlalo le tla hlahlojwa ho ya fihla moo ho kenang teng, ho se na lesela le hlephileng le setseng le le jang. Ho ja ka tlwaelo ho qala ka morao le ka hare ho leoto le ka morao, empa brisket le lehetla le tsona di ka nkwa. Pele o ja boya le moriri di ka kgaolwa.
Ha di roba kapa d hlafuna masapo a maholo, kapa hona ho ja mpa ya phoofolo. Phofu e ka nna ya kwahelwa ke dimela kapa mobu mme ho nnile ha eba le ditlaleho tsa thoane ho boloka tse bolauweng difateng, jwaloka nkwe.

Tsamaiso

©Nigel Dennis
Ho ya ka Predation Management Manual, thoane e ka ba le tatso ya diphoofolo, haholo-holo dinku le dipodi, empa sena se ka thibelwa ka ho thibella kapa ho kwahelwa ke diphoofolo. Majwe a lokela ho kenngwa ka tlase ho terata ho thibela diphoofolo ho phalla ka tlaase ho yona le ho phaella ha dikgwele tsa motlakase ho tla matlafatsa tekanyo ena. Lerata, dithibelo tsa kganya le monko, badisa, difaswa molaleng le diphoofolo tse lebetseng, tse kang esele kapa dintja tsa Anatolia, di ka boela tsa thusa.
E le ho sebetsana le mathata a pelehi, ditsiba di ka behwa ho bolaya - haholo-holo e sa kang ya kgathatseha - kapa ditseleng tse sebediswang ke lefu. Ntle le moo, thoane e ka tsongwa bosiu kapa le dintja, empa dintja ha dia lokela ho dumellwa hore di kopane le thoane.

Translated by Bongani Matabane