Tlhalošo
Pinot noir ke mohuta wa beine o montsho, o tswalanya le dibeine tše dingwe tša go gadima, tša go tura, mo lefaseng. Leina le tšwa mantšung a se French, a ra gore “mophaene” le “yo moso”, e laetša sebopego se se kikitlanego, se se sese sa ngata ya merara, e swanago le cone ya mophaene le mmala o mose wa di berries.
Go thwe Pinot noir ke lefahla le le golo la lapa la Pinot. Go na le tekanyetšo ya gore tekanyetšo tše masomepedi tša Pinot noir di gona, gomme Pinot gris le Pinot blanc, le tša di tšweletšwa mo Afrika Borwa, e fela mo sekaleng se se nnayane.
Tlholego
Pinot noir e tšweletše kua Burgundy France go tloga ka ngwagakgolo wa mathomo. Tumo ya yona e ntši e tladitšwe kua Cistercian, moitlami wa Burgundy, bao ka nako ya mengwaga ya magareng, ba bjetše serapa sa merara gohle, ba agile monasteries. Puno ya go feta makgolo, baitlami ba tšere rekoto e feletšego ya tšweletšo , gomme ba lemogile mafelo a dirapa tše di tšweletšago gabotse.
Baitlami ba ile ba hlola pego ya puno ya mathomo mo lefaseng gomme ba tla le kakanyo ya gore mohuta o bonagatša maekro le boemo bja makro mo lefelong leo, gomme le bitšwa “terroir”, ka fao le bjetšwe. Dikereke di be di na le serapa sa merara, gomme di ile tša phatlalatšwa malapeng a Burgundy ka nako ya borabele bja ka ngwaga wa 1789.
Le ge e le mohuta o boima go goma, tšweletšo ya ona e oketšegile dinageng tše dingwe ka mengwaga e fetilego, ka ge ba diri ba dibeine b aba ntš ba leka go hwetša khwalithi ya go swana, ya go tswalanya le dibeine tša Burgundy. Pinot noir e tlogile go ba mo boemong bja palo ya lesometharo go ba ya bo šupa e bjetšwego gare ga ngwaga wa 1990 le 2010.
Maina a Mangwe
Mohuta o bitšwa gape Spätburgunder kua Germany, Brazil le Canada; Pinot Nero goba Blauburgunder kua Greece, Hungary le Italy; goba Burgundac kua United States le Yugoslavia.Tšweletšo mo Afrika Borwa
Professor Abraham Izak Perold o ile a reka lefahla la Swiss BK5 Pinot noir ka ntle ka ngwaga wa 1920 le Muratie kua Stellenbosch e ile ya ba polase ya mathomo e ilego ya bjala mohuta wo ka 1927. Ka nako yeo mohuta o be o palelwa ke go tšwelela pele mafelong a mangwe ka ntle le Stellenbosch, ka lebaka la gore tsepelela e be le mo tšweletšong ya bolumo ya beine e sego khwalithi ya beine.
Tshepedišo ya quota, e thomilwa ka 1950s, le yona e ile ya iletšwa katolotšo ya tšweletšo. Magareng a ngwaga wa 1970, Tim Hamilton Russel wa dibeine tša Hamilton Russel kua Hemel-en-Aarde Valley o ile a raloka tema e kgolo go utolla kgonego ya Pinot Noir mo nageng, ge a ile a tšea sephetho sa go tšweletša mohuta le tshepedišo ya quota e e lego gona le gore lefahla le le lego gona, maikemišetšo a lona ke go tšweletša beine ya go phadima e sego dibeine tša tafola.
Gammogo le modiri wa beine wa gagawe Peter Finlayson, Russel ba ile ba hlatsela gore ke yona e lokilego go tšweletša Hemel-en-Aarde Valley Pinot noir. Lefahla le lefsa la Dijon, le loketše tšweletšo ya dibeine tša ditafola, le ile la ba gona mo Afrika Borwa ka 1990.
Gammogo le phetego ya tšweletšo yadibeine tša khwalithi, mafahla a mafsa a ile a dira dilete tše ntši tše mpsa gape le go tšweletša mohuta wo, gape le Elgin, Doring Bay le Franschoek. Prof Perold ba kapantšhitše Pinot noir le Cinsaut go tšweletša mohuta wa nnete wa Afrika Borwa, Pinotage.
Dilete tša Tšweletšo
Lefelo la Pinot noir mo Afrika Borwa le godile, mathomong le be le emela palo ya 0,8% ya lefolo la tšweletšo ya beine, e fela bjale le emela 1,2% go tloga ka ngwaga wa 2016. Le ge mohuta o bjetšwe dileteng kamoka tša tšweletšo, e fela lefelo le le golo le kua Cape South Coast, e be go latela Stellenbosch, Robertson le Paarl. Mohuta o dira bose mafelong a fodilego, fao mobu o butšwitšego.Go Gola
Pinot noir e gola ka lebelo le le lekanetšego. Tshepagalo ya tšweletšo e ka magareng a 8 t/ha to 14 t/ha, e fela puno e swanetše go kaonafatša khwalithi ya beine.Go Butšwa
Merara e gola ka pela, magareng sehla, go tloga mathomong a Febereware.Dithetlwa
Dithetlwa ke tše nnyane, di na le sebopego sa oval le mebala ya go fapana ya go swana le violet-blue, purapura le ntsho. Letlalo le le sese e bile le tile, mola nama ya gona e le boleta, tanta gomme e na le todi.Matlakala
