Go Lema

© Francois Viljoen Wineland
Here weeds are removed and soil leveled with a simple mulch finisher dragged behind a tractor.

Go lema ke hlohleletši ya metšhene ya mabu ka meterebeng le gantšhi e sepelelana le go tlhanyaola mabu. Go netefatša hlwekišo ya mabu a bokagodimo ka go dikologa kotamedu le go tloša mengwang. Ka morago ga go lema, mmutedi le manyora a tsenywa mabung. Le ge go le bjalo, mo mengwageng ye mentšhi go bile le tshepelo ya go lema ga nnyane. Taolo ya mabu e swanetše go beakanywa ka kelohloko go thibela popego ya mabu go fedišwa. Tše di latelago ke tše dingwe tša mabaka a go lema ka meterebeng ka morago ga go hlongwa.
Go tlošwa ga mengwang le ge e le gore phedišo ya ke phadšano ya mongwang: mengwang ye e melago ga botse e šomiša meetse le phepo ye e bego e emetše meterebe. Peakanyo ya medu ya mengwang e golago e ka bago 15-40 cm botebo bjo bo swanago moo bontšhi bja medu ya dijelo e hweditšwago ka meterebengs.
Go tlhanyaolola mabu fao go nago le tiragalo ya bibjalo tše dingwe di na le mabu a thatafaditšwego: taolo ya mosepelo wa trekere o ka thatafatša mabu le go fokotša go mela ga medu. Go lema go tlhanyaolola mabu gore go sepela ga moya go ka direga.
Pabalelo ya meetse a fase: meetse ga a moyafale mabung a bonolo go tšwa go bogodimo go oketša mabu le meetse ka nako ya go nošetša le tsenelelo ya pula.
Go lema go beakanya bomedišopeu go bjala dibjalo tše di šireletšago mabu.
Go lema go tšentšha moya mabung: mengwang, dibjalo tše di šireletšago mabu, manyoro le monontšha di tsentšwe go swanela go hwetša phepo ya dibjalo. Ke go tšwela pele e robegile ke dimaekropo ka mabung go bopa humus (mokgwa wa manyora a go butšwa).
Go kaonafatšwa ga mosepelo wa moya ka meterebeng: mengwang ye telele goba ye mekoto e thibela mosepelo wa moya magareng ga meterebe. Se se ka hlola matlakala a meterebe go dula a kolobile go feta ka fao go hlohleletša malwetši a difankase.
Gape bala go lema ga nnyane.

Translated by Lawrence Ndou