Ukusetjenziswa Kwetjhedu Ekulawuleni Iinlwane Ezizumako

© Robert Hofmeyr

Iimbulali zenunwana, ekubalwa iimbulali zenkowani, amakhambi kanye zingasejenziswa ngomcopho otjengiswe elebulini. Ngebanga lokobana ayikho etloliswe kobana ibulala iinlwane ezibazumi, akusisemthethweni ukusebenzisa ihlanganisela yemikhiqizo le ukubulala nanyana ukutlhogomela iinlwane ezibazumi. Nokuthenga nokuthengisa imikhiqizo enjalo ngomnqopho wokupha itjhefu iinlwane ezibazumezi kuliqala.
Umraro wokuthoma ngetjhefu kukobana ayibulali into eyiqondileko, njeke umonakalo eyiwudalako kanye neyingawudaliko eenlwaneni ungenza kobana iinlwane zife nakwenziwa lokho. I-hierachy esqhemeni senlwane ezizumako nayo ingaphazamiseka, lokha ezinye iinlwane esiqhemenesi zidla itjhefu, ekungarholela ekobaneni iinlwane ezidala umonakalo zidose phambili.
Ngaphandle kwalokhu, ezinye iinlwane, ekuvamise ukuba ngilezo ezibuthaka, zingadla itjhefu, ngokobana ziyintinthe nanyana zingakayithinti njengalokha nazingadla isilwane esidle itjhefu.

Amakhola Anetjhefu

Ukusetjenziswa kwamakhola, azele i-Sodium monofluoroacetate (1080), ukuqeda abojakalasi abanzima kanye nama-caracal kona akunamraro, ngokuya ngokwe-Predation Management forum. Nanyana kunjalo, akunatjhefu ekufanele isetjenziswe emakholeni la, begodu amakhola la atlhoga ukobana afakwe umsabalalisi otlolisiweko ngokuya ngokwe-Hazardous Substances Act, Act 15 of 1973.
Amakhola kufanele asetjenziswe kwaphela efuyweni encani ukulawula abajakalasi abanzima kanye nama-caracal lokha ezinye iindlela nazingasebenziko. Embayeni lapha kunobungozi, iforamu ipha isiyeleliso abafuyi kobana bafake izimvu ezimbalwa ezincani amakhola anetjhefu la bazibeke eduze kwezimvu ezidala.
Inzuzo elethwa yindlela le, kukobana zoke iinlwane ezibazumi ezibamba izimvu kanye nembuzi zizokubulwa yikhola enetjhefu. Iinlwane ezidle itjhefu lezo kufanele zibulungwe emgodini otjhingelako nanyana zitjhiswe ukukhandela bona ezinye iinlwane zidle itjhefu leyo nazo.

Ama-Coyote Getters

Omunye umthetho i-Coyote getters – mtjhini osetjenziselwa ukubulala iinlwane ezifunwako ngokuzidumuza nge-cyanide emlonyeni lokha naziphazamisa ukudla ezithiywe ngakho. Lokha indlela le kungenye yezisebenza khulu zokubulala izinja eziphume endleleni, akusiyindlela engasetjenziswa, begodu ingarholela ekutheni ezinye iinlwane zidle itjhefu, khulukhu iinlwane ezincani.

Imvume

Abafuyi batlhoga ukuthola iimvume etlhogakalako ku-Provincial Nature Conservation Authority yokusebenzisa amakhola anetjhefu nanyana ama-coyotte getters. Bezomthetho bazoba nemibandela ethize ebezobanikela ngayo imvume leyo, umuntu ophethe i-permit ekufanele ayilandele. Ama-coyotte getters kufanele abekwe yi-Provincial Conservation Department ukuqiniseka kobana akhambelana nazo zoke iimfuneko kanye nemigomo nemibandela.

Translated by Busisiwe Skhosana