Ukuphambana Kwemibono Okuzombeleze uWinnie Mandela

Indaba ka-Stompie Seipei

©Eric Miller

Ngemva kokobana uWinnie atjhatjhululwe ekudingisweni eBrandfort bamvumela kobana abuyele ekhaya ngonyaka ka-1986. Lokha nakabuyela kwakhe wathola bona indawo ekhabe ahlala kiyo sele iyingozi khulu, itja yakhona khabe yenza imiguruguru, urhulumende sele ayimemezele njengendawo efuna ukuqalwa msinya. UWinnie watlama itlabha yebholo i-Mandela United Football Club (MUFC) alinga ukurhelebha itja ekhabe izibandakanya emigurugurwini leyo.

Okubuhlungu kukobana iwomelo lelutjha likhunjulwa ngezinto ezimbi ekhabe lizenza. Itlabha le yararana nabanye abafundi be-Daliwonga High School, okwarholela bona kutjhiswe umuzi kaWinnie kanye noNelson ose Orlando West. Kwaba nendaba ezikhulunywako zokobana i-MUFC khabe ibandakanyekeka ekuthumbeni, ibethe beyitlhorise abanye abantu.

Ilunga layo ekhabe lidume khulu nguStompie Sepei. Ngonyaka ka-1988 uStompie okhabe aneminyaka eyi-14 ubudala okhabe anamalunga we-MUFC wanyamalala ngelinye ilanga. Umzimbakhe watholwa lada, ngaphandle kweSoweto. Khabe abetjhwe khulu, wagwazwa ngeskero sengadini.

Umngani kaWinnie u-Dr Abu Baker Asvat owamhlolako wamthola anamanceba ngaphambi kokobana abhubhe. U-Asvat wabika bona uStompie khabe afe umkhumbulo safuthi, begodu khabe abuyisa, abhalelwa nakukudla. Ngemva kwamalanga mabalwa abike lokhu, uDorhodere u-Asvat wabulawa madoda amabili akhabe azenze inga zingulani.

Uhlotjaniswe Nokufakwa Kwabantu Amatayera Entanyeni

©Eric Miller

UWinnie walandelwa zindaba ngebanga lobuhlobo agade anabo netlabha yebholo le i-Mandela United Football Club (MUFC) kanye nezinto eyabe izenza. Kwabonakala inga iminyaka yokutlhoriswa ngokomzimba, ngokomoya kanye nezinto azibona lokha nakabotjhiweko sekwamenza waba nehliziyo elikhuni uWinnie, wabe sele abonwa njengejoni.

Kwabanamahlebezi wokobana sele aberegisa umguruguru nakafuna izinto, begodu sele kunga usebujonini. Kwenye ikulumo edumileko uWinnie ayenzako, wathi, "sisoke, sandla nesandla, ngamabhokisi wethu womlilo sizoyitjhaphulula inarha le".

Lokhu kuthiwa wakutjho ngebanga kokobana gade anbantu fakwa amatayera eentanyeni, batlhoriswe, bese batjhiswe ngomlilo. Kuthiwa uWinnie khabe agcugcuzela isenzweso lokha nakatjho ikulumo leyo eyahlotjaniswa neziga ezinjalo ezinengi ekhabe zenzeka.

Ukuphambana Ngemibono Kudlala Indima Yakho

©Eric Miller

Ngonyaka ka-1990 ukudingiswa kwe-ANC kwaphela ngokomthetho. uNelson Mandela kanye namanye amalunga wepolotiki bakhutjhwa ejele, uWinnie wahlangana godu nendodakhe ngemva kweminyaka eyi-27. Ngemva kwalokho, itjhaphuluko khabe sele lisondela, uNelson Mandela wabekwa bona abengusohlalakuhle we-ANC ngoKhukhulamungu wonyaka loyo.

Ngonyaka ka-1991, uWinnie kanye nabanye ekhabe anabo etlabhuni yebhola i-Mandela United Football Club (MUFC) bathoma ukukhamba ikhotho, babekwa umlandu wokuthumba, kanye nokubulala uStompie Seipei, lapha uWinnie watholwa anganamlandu khona, kodwana wathola anomlandu wokuthumba amahlandla amane, kanye nokubetha, wagwetjwa iminyaka emihlanu abhadla ejele.

Isgwebesi saphungulwa saba minyaka emibili angaphandle kanye nemali engange R15 000 yefayini. The Umlandu ekhabe awukhamba lo uWinnie kanye nendaba ezinengi kwenza umtjhadwabo ubebudisi. Iinthombe zakaWinnie kanye noNelson njengenthandani ezithabileko zathoma zancipha kwaqina amahlebezi wokobana kukhona osele athandana ngaphandle.

Ngonyaka ka-1992 ababilaba bamemezela bona bayahlukana, ngemva kokobana uWinnie asule kizo zoke iintulo ekhabe anazo ehlanganweni ye-ANC. Isihlukaniso saka-Winnie kanye noNelson Mandela saphethwa ngonyaka ka-1996.

Translated by Busisiwe Skhosana

Iminyaka Yokugcina kaWinnie Mandela

Ngemva kokobana isikhathi sebandlululo sele siphelisiwe, sele kuthome ikhomitjhini yokubuyelana neyeqiniso/-Truth and Reconciliation Commiss...more

U-Winnie Mandela

Udume khulu ngebizo laka-Winnie Madikizela-Mandela nangokuba “ngumma wesitjhaba” begodu imitlhago ahlangabezana nayo ngokuba mfazi kaMan...more