I-Spider Plant: Kukudla kanye Nesivikeli Sezinye iiNtjalo

© Ton Rulkens

Istjalo Esidliwako Esakheke Njengeswebu

eSewula Afrika yoke kudliwa amakaraso athambileko (ngesinye iskhathi kudliwa amathuthumbo waso) abilisiwe, ku-stew, njengesitjhebo nanyana njengokudla kwangeqadi. Amakari la kwesinye isikhathi kuthiwa atjhuqile begodu angaphekwa ngebisi afakwe kokunye ukudla okuhlanganiswe neminye imirorho emakari efana nomnawa, black nightshade nanyana i-amaranth. Enarheni yangeZamba, amantongomane egayiweko (nanyana i-peanut butter) kufakwa kiwo umrarho lo ukwenzela bona unambitheke kamnandi khulu.

Amakaraso ayabiliswa, asongwe enziwe amabhola onyiswe elangeni abekwe iminyaka engafikela kwemibili, nanyana kunjalo lokhu kuphungula khulu ikwalithi yawo yezakhumzimba. Lokha amakari onyisiweko la sele atlhogeka, kufakwa amanzi kiwo ukuwathambisa ngaphambi kokuwapheka. Ukukokisa amakari kungaphungula amavithamini C nge-81% kanye nevithamini A nge-95%.

Intangaso edlekako ikhitjhwa ngokudosa iintanga zestjalo esakheke saswebesi.Amafuthaso amumethe i-volatile oil, efana neye-mustard oil. Amafutha aqakathekileko la akhona nemakarini begodu ngiwo apha umrorho lo umnuko kanye nomnambitheko onaso. Ikhekhe elisalako lentanga lingaphiwa iinlwane. Intanga esapheleleko iphiwa iinkukhu kanye nezinye iinyoni. Iinkomo, iimpera kanye neenlwane zomango zidla istjalo esakheke saswebesu esele sikhule khulu begodu amakari waso angaphiwa ifuyo. Ilwazi lendabuko liphakamisa bona istjalo se-spider plant sinerhono lokulapha - ihlanganisela yamakari la angelapha ubulwelwe be-scurvy.

Kwamanye amasiko, ukudla amakari westjalo esakheke njengeswebesi kuthiwa kungezelela amandla begodu kwenza bona amehlo abone kuhle begodu kukudla okuqakathekileko kwabomma abasebantwini. Ihlanganisela yestjalwesi ingasetjenziselwa ukwelapha umuntu lokha nakalunywe ngufezela. Amakari agayiweko abekwe njengeshlahla ngaphasi kwebhanditjhi emkhonweni wabantu ababanjwe yiramatiki kanye nabanamathumba. Umhluzi okhitjhwa makaraso kuthiwa welapha iindlebe, umalalehlengezela kanye nokuyatha.

I-Spider Plant Njengesivikeli Seentjalo

Njengesivikeli seentjalo, kutjhejiwe bona ngeze wabona imikhaza eduze kwalapha kunetjalwesi lokha ukutsengwa kwamafutha aqakathekileko estjalenesi kungaba yitjhefu eenunwaneni ezifana ne-diamondback moth (cabbage moth) kanye ne-painted bug (Bagrada hilaris). Ukukhitjhwa kwamafutha qakathekileko estjalenesi kuqotha iinunwana ze-aphids kanye ne-thrips, lokha nasitjalwe nekhabitjhi kuthiwa siphungula i-diamondback moth kanye nokuhlaselwa yi-thrip.

Ngokufanako lokha, i-French bean nayitjalwe ne-spider plant ingatjhwenywa zinunwanana zomhlobo we- thrips. Istjalo esakheke njengeswebesi ngesinye isikhathi sitjalelwa ukuphungula iinsebu ezibomvu kuma-greenhouses ekutjalwa kiwo iinswebu enarheni yange-Kenya.

Ukwala Kwezemaphilo

Ilwazeli lenzelwe ukufundisa kwaphela begodu akukafaneli bona lisetjenziswe njengesiyeleliso sezepilo. Ilwazeli alikenzelwa ukujamiselela iinluleko zezepilo nanyana ukulatjhwa okunikelwa ngusiyazi wezepilo.

Translated by Busisiwe Skhosana