Isifundiso Sesihlanu saka-Nelson Mandela

© Eric Miller

Ukuthulelwa Ingwani

Pheze kanye kanye abantu abangaba yi-1 300 basukima eenhlalweni zabo e-Linder Auditorium e-University ye-Witwatersrand e-Johannesburg education complex lokha indoda yeenhluthu ezimhlophe ebeyimbethe izembatho ezinzima ihluzela ngaphambili kwabo ikhwela esteji ikhamba nonakwayo ayibambe ngomkhono kuthi ngehlangothi ibanjwe msizi wayo.

Itjhada lokulilizela nokubethwa kwehlombe belizwakalela phezulu begodu lingakajayeleki. Indoda leyo begade kunguNelson Mandela, begodu bekasele azokuthula ikulumakhe wommongo obizwa nge-Fifth Nelson Mandela lecture, nekuyindoda eyarhola iphasi njengoNobhala Zombelele we-United Nations (UN) isikhathi esilitjhumi leminyaka, u-Kofi Annan.

Ababukeli inengi labo ebekungebe beSewula Afrika bakhombisa ukubasitjhaba esibumbeneko i-rainbow nation, eyarholwa nguMandela enarhenie ngomnyaka ka-1994 mhlazana amalanga ali-10 zakaMrhayili lokha nakabekwa njengoMongameli wokuthoma wentando yenengi enarheni yeSewula Africa. Ababukeli bagcine sebaqale ngaku-Annan khulu ngokukhamba kwesikhathi, kodwana besoloko baziqalele uMandela bamukwakwazela.

Itshwayo LikaMandela Aliqhelileko

UMandela obesele abuthakathaka nobekade kungasikade agidinge ilanga lakhe lokubelethwa leminyaka yobudala ema-89 kanye nokugidinga iminyaka elithoba atjhada nomkakhe u-Graca Machel, wathokozela ukukwakwazelwa nokuthatjelwa ngendlela ebesele ahlala enza ngayo, ngokumomotheka kanye ngokuphephezisa isandla emoyeli.

Umnyanya woke ngelanga langoSondo mhlazana ku-22 kuVelabahlinze ngonyaka ka-2007 ababukeli bebanonde bawahla izandla bakwakwazela ukufikela lapho kuba mahlandla amathathu lokha uMandela atjhidela lapha kuthulelwa khona ikulumo, lokha nakabuyela emuva esihlalweni sakhe, kanye nangokukhmba kwesikhathi ngemva kobana u-Annan sele aqedile ukuthula ikulumakhe nge-Africa, nalokha nakahlika esteji.

Ngitjho nabadlali bamatiyeta abazitholi babasukumela bebabawahlela kane ngobusuku bunye, iye kanye mhlambe, nofana kabili kuzabe kungokukhulu lokho, kodwana la kuwahlonitjhwe kane nasi indoda elupheleko emomothekako. Inga kghani ngokudluleleko?

Enarheni lapho indoda le yafaka isandla ngekgono layo eliphuma phambili, ukuba nesibindi ekuhlangene nokuzwelana kanye nokuzwisisa ukusiza bona kudluliswe ngokuthula amandla wokubusa lokha nakasuka kukgulumende webandlululo aya ebantwini abanengi ebebagendelweko. Wakwenza kwabonakala kwanga yikarisomraro.

U-Nelson Mandela Indoda Yokubuyisana

ISewula Afrika begade kuyinarha ebe nepi ebizwa nge-civil war lapho kwaba neensetjhenziswa ezitjhiswako ebegade zilindele bonyana umuntu abhule umlilo ukwenzela ukuqeda isikhathi esimasikizi,nemililo evutha ngendlela eyonako, olungele ukuthi ukuzinikela esandleni sababangi bemiraro enarheni, ngetjhudu begade bangasi banengi khulu. UMandela wenza bonyana koke lokhu kungenzeki.

Ngemva komlando weminyaka eyi-27 avalelwe nokugandelelwa kabuhlungu kwabantu bekhabo abanzima ngurhulumende bekangasebenzisa amandla amatjha aphiwe wona bona azibuyiselele kubaphathi balokha, kodwana wakhetha bonyana kubuyisanwe nokubana kube nokuthula wakghona nokubonisa abanye bonyana ukwenza njalo, ngiyo kwaphela indlela eyamukelekileko yokuya phambili.

Kuliqiniso bonyana ukudluliselwa kwamandla kwakghonakala ngombana bekunokusebenzisana nomdosi phambili walokha omhlophe u-F.W de Klerk, kodwana ngaphandle kwakaMandela, nommoya wakhe wokuqalelela woke umuntu, ukufuna kwakhe ukuthula kanye nekghono lakhe lokubamdosi phambili bengeze kwenzekala.

Ngaphandle kokumhloniphela iminyaka yakhe, nommoyakhe wokulibalelana, ababukeli bebagidinga ukuzinikela kwakhe ekuletheni ukuthula, nokuzitshwenya kwakhe ngabantu ebebagandelelweko.

Translated by Johannes Nkosinathi