Weeping Boer Bean
Musese

© Roger de la Harpe

Dzina

Musese (Schotia brachypetala)

Tshivhumbeo

Uyu ndi muri ure na murunzi wo monaho, futhi wo hula lwo linganelaho. tshiǹwe tshifhinga tsinde ḽa muri ḽi a lala fhasi. Uya lapfa u swika kha 22m fhedzi ha wo ḓowelea u lapfa wa guma kha 11-16m. makwati awo ndi maseṱha na vhusumbusumbu nga muvhala. maṱari a vha a mahulwane a tshi swika maṋa kana rathi fhethu huthihi. Fhethu vhupo ho dudelaho hu sina ho khuli hu ita uri Musese u dzula wo takala u mudala fhedzi ha wa wisa maṱari Vhuria na Tshifhefho.

Maluvha na Mitshelo

Maluvha a wo a vha a matswukutswuku e manzhi, o mela kha khuni kana matavhi awo nga khalaǹwaha ya Luṱavula u bva nga ǹwedzi wa Ṱhangule u swika kha wa Ḽara. U pupumisa wa musese a hu fani. Zwi tshi khou itiswa nga u anḓadzwa ha muvuvha nga zwiṋoṋi nga tshetsho tshifhinga. Mutshelo wa Musese uvha wo oma u wa muvhala wa ṱaḓa. mutshelo wa musese u vhibva ubva nga Tshilimo u swika Tshifhefho.

Mushumo wa Muri

U kunga zwiṋoṋi, phuka na zwikhokhonono musi wo pupumisa. zwiṋoṋ, ṋotshi na zwikhokhonono zwi ḽa khawo zwo kungwa nga maluvha. ṱhoho dzi ḽa maluvha, mapfeṋa a ḽa mbeu, zwiṋoṋi zwi ḽa mbeu na maṱari, tshugulu I ḽa makwati. Makwati a musese aya thusa kha tshiungulela na babalasi. Makwati na midzi zwi a shumiswa u khwaṱhisa muvhili na u kunakisa malofha, u alafha malwadze a mbilu na u thivhela u shuluwa.
Mbeu dza musese dzi a ḽiwa musi dzo gotshiwa. Makwati a ya shuma sa tshandukisa muvhala wa vha mutswuku. Bulannga ndi ḽa thengo khulu zwi tshi ḓa kha fanitshara. Musese uya thusa na kha ita dzigariki dzo khwaṱhaho ngauri au hwali mutshenzhe.

Ngudo

U funa badi u tshila fhethu ho omaho maḓakani tsini na milambo.

I wanala fhii?

Musese u wanalesa Umtata Eastern Cape, Swaziland, KwaZulu Natal, Mpumalanga, Mozambique na Zimbabwe.