Purple Roller
Madzina o ḓoweleyaho
Purple Roller, Rufous-crowned Roller
Dzina ḽa tshi latini
Coracias naevia
Tshivhumbeo
Dzina vhulapfu ha 35 uya kha 40 cm dza lemela 160g. Dzoṱhe dza tshinna na dza tshisadzi dzi ya fana. Ndi tshihulwane. Arali u khou tshi vhonela kule kana fhethu hune ha vha hu sina tshedza tshi na muvhala wa buraweni na muthihi wo buḓaho wa pale ngeno kha zwirumbi hu tshi nga ndi hu tshena. Nga hafha nga nnḓa kanzhi hu vha huna muvhala wo no nga wa maṱari, nga hafha kha mafhafha ha vha na phephulu yo yaho kha dala. Na manwe mavhala ano nga o tou nambatedziwa nga hafha kha zwirumbi. Mafhafha o valiwa anga ndi muvhala wo dombilelaho, mutshila uya eḓena thungo dzoṱhe, wa vha na muvhala wo no nga maṱari ngeno hunwe hoṱhe hu na muvhala wa phephulu. Thumbu nga hafha nga fhasi hayo na fhasi ha mutshila hu tou nga thanda. Musi i tshi khou fhufha i vha na muvhala wo no vhonala.
Mithenga ya musi i tshi khou fhufha ndi midala yo yaho kha mutsu, hafha hune ha ṱangana hone mabesu ndi muvhala wa pale, mafhafha naga fhasi ana muvhala wa piki. O lapfaho. Mutshila ndi mutsu, milenzhe na zwikuṅwe ndi buraweni.
Kulele
Dzi ḽa zwikhokhonono, nga maanḓa dziḽa nzie, mabapu na matises na vhusunsi, phame, zwikokovhi zwiṱuku na mbevha nga zwinwe zwifhinga na zwiṋoni zwiṱuku.
Kubebele
Dzi ya ita zwa muṱa na hone dzi beba nga khalanwaha. Zwa u alamela zwi thoma kha ṅwedzi wa tshimedzi u swika fulwi. Tshiṱaha tshithihi tshi ya shuma lunzhi nahone tshiṋoni tshi ya vha tshi tshi khou sedza mabuli musi hu nga zwifhinga zwa usa ḓi hwala.
Kuitele
Ndi tshiṋoni tshine tsha ḓi langa tshine tsha funa zwa muṱa tshi ya pandela dzinwe dzine dza nga tshone. Nga zwifhinga zwinzhi i ya wanala i yoṱhe kana i nga zwivhili nga zwivhili. Zwine zwa funana zwi ya vha zwi tshi khou zwima zwi kule na kule nga mithara dza mahumaṱanu, dzi zwimesa nga maanda maṱari ono sinaho, milindini ya miri kana nga ngomu ha makwati a miri. Azwi na phosho nnzhi u fana na zwinwe zwa lushaka lwa hazwo.
Nḓowelo
Dzi funa nga ngomu ha maḓaka o vuleaho. Dza funesa miri mihulwane dzi tshiitela u ita zwiṱaha. Dza funa mavuni hono fhisesa.
Hune dza wanala hone
I ya wanala Afrika. Dzo isiwa na Afrika tshipembe fhedzi a dzi wanali fhethu hune ha vha na matanda manzhi.
