Kha mmbi dzine dza fanea u bebisa ndi dza tsadzi (hu fanela uvha na dza tsadzi kha tshiṱaha).
Tshiṱaha tshi fanela uvha na zwithu zwine zwa swika zwo tingeledzaho na ṋotshi na zwinwe zwo no swika zwiṋa zwo tsireledzaho uya kha zwipiḓa zwo fhambanaho.
Mmbi dzi fanela u vhewa nga zwigwada, dzi tshi khou ita tshipulumbu. Matungo mathihi ahu faneli u fhira 400m. Arali hezwi zwi si nga siitee, dzi fanela u vhewa magumoni a tsimu. Musi mmbi dzo vhewa nga nḓila ya u tevhelana ndi khwine u dzi stagger nga u ṱavhanya wa rembuluwa nga murahu ha u dzhena ha vhuvhili kha 180°.
Tshiṱaha tshi fanela u vhewa fhasi u fana na kha zwidina hune tshi sa dzule tsini na mavu o thabaho. Kha vhupo vhune havha na vhathu vhane vha ṱoḓa mutoli dzi fanela uvha khamusi 1m uya nnṱha, mmbi dzi fanela u tsireledzwa kha masunzi.
Arali huna zwimela zwine zwa ita mbambe na ṋotshi kana ngadeni u fana na (eucalyptus, citrus, lucerne, acacias na zwinwe) u fanela u engedza mbalo ya mmbi.
U fanela u zwiita mafhungo uri huna maḓi a vhuḓi nwaha woṱhe. Ndi zwa vhudi u langa a u dzhena ha muya na mufhiso kha tshiṱaha.
Kha zwimela zwinzhi, mmbi dzi nga iswa tsimuni musi 10% ya maluvha oṱhe ono vulea. Na u bebisa zwa thengiso zwi ya ḓaḓisa na u ṱoḓa u ita dzi tsedzulusi na u ṱoḓa tshenzhemo. Vhafuwi vha hayani musi vha tshi tanganelana zwi ya thusa.
U Bebisa Zwiliwa zwa Zwimela
Almonds
I ṱavhiwa nga maanḓa Western Cape, muri hoyu wa nḓuhu, lwa maduvha a 21. Unga kona u vhea tshiṱaha lwa 5-8 ha musi maluvha a muri ono swika 50%. Maluvha haya aya ṱanganedzwa nga ḓuvha ḽa vhuvhili.
Apples
A ṱavhiwa nga vhunzhi Western Cape, muri une wa vha wo ḓiimisa nga woṱhe na maluvha a hone lwa maḓuvha a 10 uya kha 25. Uri u kone u bebisa, 2-5 Ha zwi ya ṱoḓea. Muri wa vhuḓi wo valiwa nga unga kona u swikelela arali ṋotshi dzo no swika tharu kana u fhira nga tshifhinga tshinwe na tshiwne tsha ḓuvha. Dza ḓa.
Avocados
Ha tshinyiwi nga muya aṱoḓa u tshinyadziwa nga zwithu zwine zwa vha zwi tshi khou vhonala zwikhokhonono zwine zwa amba uri ṋotshi dzi vha dzi tshi tou vha dzone dza khwinesa vhukuma. Zwo wanala uri ṋotshi dzi ya kona u kungiwa nga zwimela zwine zwa funa notshi u fana na blackjacks, tshimela tsho no lenga u mela maluvha saligna gums (tshaka dza miri dza eucalyptus ) na dzine dza ṱavhanya ubva maluvha. Zwa u bebisa zwi ṱoḓa dzo swika 2-4 Ha hune havha notshi dzo no swika ṱhanu (vhukati ha 10:00 na 16:00) nga 1 m² musi muri u tshi khou bva maluvha.
Blueberries
Ngauri dzi hula dzi nnzhi Afrika Tshipembe, zwine zwa vha zwo lavhelewa ubva nga 2018 uya kha 2023, mushumo wa u bebisa uya ṱoḓea vhukuma. Zwimela zwihumbulelwa u aluwa zwi tshi swika1 500ha uya kha 6 000 ha. Maluvha a hone avha hone lwa tshifhinga tshilapfu ndi zwavhuḓi u ḓisa ṋotshi dzine dza vha uri ndi thethe kha vhege mbili uya kha tharu. U nga kona u vhea mmbi dza 10 - 14.
Canola
I vha i tshi khou ṱavhelwa mapfura ayo (South-Western Cape) dzi vhadzi ṱhukhu hune dza vha dzi tshi khou ṱavhelwa mbeu (Free State na Northern Cape). U khaṱhwa na u ḓura ha mbeu zwi ya engedzwa nga u ḽiwa nga ṋotshi. Lwa vhege dza 5 uya kha 7. 2-6ha zwi ya ṱoḓea. Mutoli u fanela u bviswa nga u ṱavhanya.
Litchis
Dzi ṱavhiwa fhethu hune havha uri ho oma Afrika Tshipembe maluvha a thoma u vhonala nga murahu ha maḓuvha a 21. U lunwa nga ṋotshi zwi ya thusa kha u ḓala ha mitshelo musi wo vhea zwiṱaha zwine zwa swika zwivhili kana zwiṋa tsimuni. Mmbi iya hula musi i tshi khou ḽa ya kona na u ḓiimisa zwino ndi khwine zwiṱaha zwi tshi bva kule ha tsimu.
Macadamia Nuts
Ndi miri ine ya hula nga u ṱavhanya Afrika Tshipembe zwi vha zwi zwavhuḓi kha vhafuwi vha ṋotshi vhane vha khou ṱoda u isa ṋotshi dza vho u luma muri hoyu. Zwi vha zwavhuḓi uḓisa ṋotshi dzine dza vha ntswa nga murahu ha vhege mbili kana tharu dzinwe na dzinwe. U nga kona u vhea 5-8 ha.
Mangoes
Ndi muri wa ndeme vhukuma Afrika Tshipembe, maluvha ahone avha hone nga murahu ha maḓuvha a 28. Zwa u luma zwo teaho ndi 3-15 ha. Maanḓa a mmbi aya fhungudzea musi dzi tshi khou ḽa, zwine zwa amba uri hu fanela u ḓa dzine dza vha na mutakalo dzo khwaṱhaho.
Nyala
Uri nyala i kone u bveledza mbeu,dzi fanela u lumiwa nga ṋotshi. 5-12 ha zwi ya tendelwa. Kha nyala, ṋotshi dzi ya shavha, hune ha vhavha hune ha wanala mavuni na u vha hone ha potasium.
Plums
Dzi ṱavhiwa Western Cape, dzi vha na maluvha vhukati ha maḓuvha a 8 uya kha 14, fhedzi luvha ḽa hone ḽi tshila ḓuvha ḽithihi. Zwi ya tendelwa musi 2-6 ha i tshi ḓiswa kha tshimela.Translated by Khalirendwe Nekhavhambe