Vhubvo ha MaNdebele
Nga centuary ya vhu 17, maNdebele vho mbo di bva kha vha zwala vhavho vha Nguni, vhe vha vha vha tshi khou vha tshipida tsha mmbi ya maZulu. Fhasi ha vhurangaphanda ha Musi, vha maNdebele vha mbo di pfulutshela nga ngomu shangoni, vha yela dubo lwa vhubvaduvha hune namusi ha vha pitori.
Musi hu pfi ovha a muthu ane mushumo wawe muhulwane ho vha hu u londa vhalanda vhawe na u kona u vha tsireledza kha u nga thaselwa nga vhahura.
O vha tshi shumisa zwithu zwa vhukuma a tshiita zwithu nga ndila hu sina zwa u shumisa swili uri akone u wana zwithu zwawe. Nga mulandu wa maitele awe a mulalo a mbo di funiwa na nga vhathu vhe vha vha vha tsini vha ma Sotho vha mufulufhela.
U Khethekanyiwa ha dzi Tshaka
Musi Musi atshi lovha, nwana wawe muhulwane Manala ha mbo di vha ene khosi i tevhelaho, vhathu vha Ndzundza vha mbo di khekana vha bva zwipida zwivhili. Ha mbo di thoma dzi nndwa na hone dza malofha, vha Ndzundza vha kundiwa vha mbo di thoma u shavha.
Ene na vhathu vhawe vha ya dubo lwa east vha ya vha dzula nntha ha mulambo wa Steelpoort kha vhupo hune ha vhidziwa KwaSimkhulu tsini na hune namusi ha vhidziwa Belfast, Manala a vhewa u vha khosi kha vhalanda vha khotsiawe.
Fhedzi azwo ngo vha zwa tshifhinga tshilapfu hu saathu taha inwe nndwa hafhu, dzi tshi khou rangiwa phanda nga vhanwe vhana, vha bva kha tshitshavha tsha vha Ndebele.
Vha Kekana vha pfulutshela vhubvaduvha vha ya vha dzula kha vhupo hune ha vhidziwa Zebediela na hunwe vhupo fhasi ha Dzlomo vha ya tsini na madi dubo lwa east hune vha ma Ndebele vhabva hone.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe