Leopard
Nngwe
Dzina
Nngwe
Tshivhumbeo
Nngwe ina mavhala mavhala ane ha ngo tou dzula nga ndowelo are na muvhala wo yelaho kha yelo uya kha mutsuku. Ya vha na ḽivhala ḽitsu nga hafha nga murahu na kha panḓa. Mutshila ndi mutshena wa vha na luvhala nga matungo. Hetshi tshimange ndi tshihulwane na hone tshi tou nga didingwe. Ṱhoho na muvhili zwo lapfa henefha kha 1,6-2,1m. dza tshisadzi ndi ṱhukhu na hone dzi lemela 17-60 kg ngeno ya tshinna I tshi lemela 20 -90kg. yo ima hafha kha mahaḓa ayo yo lapfa 700-800 mm. Hetshi tshipuka tsho no ḽa zwinwe tshi wela kha phukha khulwane dza vhuvhili kha mamange.
Kuḽele
Iya ḽa tshithu tshinwe na tshinwe. Naho huna uri I ḽesa zwithu zwino nga zwipuka zwiṱuku zwa luvhilo, iya la na dzi mbevha, pfeṋe, maṋoni, zwikokovhi na khovhe. Ha vha na dzinwe nngwe dzine dza tshila na nga zwithu zwino nga madzhulu, zwikhokhonono nga zwifhinga zwine ha vha hu tshi khou shotha zwiḽiwa. Iya kona u tshila na kha dzi dorobo na mahayani.
Kubebele
Iya kona u beba tshifhinga tshinwe na tshinwe ngauri asi phukha ine ya beba nga khalanwaha. Vhana vha nngwe vha ya bebiwa nga murahu ha u ḓi hwala ha minwedzi mivhili uya kha miraru, ha bebiwa vhana vhavhili uya kha vhararu na hone iya kona u dzumba vhana vhayo kha milindi na maḓaka o tsitsikanaho. Ya tshisadzi iya kona nga maanḓa u ṱhogomela vhana vhayo na nga u vha dzumba kha dzi phondi dzi no nga ndau na didingwe na phele zwine zwa nga kona uḽa vhana vhayo. Vhana vha ya dzula na mme lwa nwaha, vha tshi khou guda vhutshilo ha ḓaka vha ukona u ḓi ṱhogomela nga tsha vho.
Kuitele
Dzi ya vha dzo ḓi dzulela nga masiari dza kona uya u zwima vhusiku, naho huna uri hunwe dzi ya zwima na masiari. U zwima hadzo ndi u tou tovhola, u vhulaha iya kona na u vhulaha mapuka mahulwane nga u tou a fara a luma hafha kha mikulo. Hezwi zwipuka zwiṱuku I zwi luma kha mukulu nazwo nga hafha hune ya vha I tshi khou ḓa kha mutshilitshili. I ya thoma ya nntsha mithenga yoṱhe I sathu u thoma u ḽa nga ngomu hutete. Zwine zwa sala kha tshipuka tsho pondiwaho na thumbu ya tsho zwi sala zwo valiwa nga mavu na mahatsi. Zwi kona nga maanḓa u fhufha nahone nga maanḓa hezwi hu tshi khou lweliwa tshipondwa iya kona u tshi fara I kha miri mihulwane. Dza tshinna dzi ya tsireledza miṱa hazwo nga maanḓa muṱa wa hone u vha na dza tsadzi tharu na u fhirisa. Na dza tsadzi dzi ya tsireledza miṱa yadzo kha dzinwe dza tsadzi.
Nḓowelo
Iya kona u konḓelela nyimele nnzhi zwenezwo zwiita uri I wanale kha fhethu ho fhambanaho. Dzi ya wanala fhethu ha fhasi fhasi na ha nnṱha u swika kha 200m nnṱha ha lwanzhe kha maḓaka, masogani, zwiṱakani, thavhani, matandani na matomboni. A dzo ngo ḓi nekedzela kha maḓi. Dzi ya ṱoda u tibedziwa nga maḓaka na matombo. Ubva tsha kale nngwe dzi kha ḓi wanala kha dzi thavha na maḓaka o tsitsikanaho kha ḽa Afrika tshipembe ḽothe. A dzi ho fhethu hune ha vha na mabulasi.
Hune dza wanala hone
Dzi ya kona u wanala dzi game reserve kha ḽa Afrika tshipembe ḽothe. Ho katela na kruger national park, Mpumalanga na Pilanesburg national park hangei northern west province. Dzi ya kona u wanala drakensburg mountain range na kha dzi bulasi dza tshidzumbe dza Africa tshipembe.
