Hune ha Ṱangana Mulambo wa Limpopo na Shashe

Muḽoro wa Dongola

©Roger de la Harpe

Nga Fulwi 2006, Afrika Tshipembe, Zimbabwe na Botswana vho swika he vha ḓo saina memorandamu wa u sumbedza pfano, u tshi khou sumbedza uri vha ḓo shuma vhoṱhe na u funa havho u sika Limpopo-Shashe Transfrontier Conservation Area (TFCA).
Hezwi zwi ḓo kwama na Mapungubwe, National Park, na northern Tuli Game Reserve ire Botswana na Tuli Circle ire Zimbabwe – hune zwo ṱangana zwi ya kona u swika 136 900ha. Na manwe mashango akha ḓi humbuliwa nga hao. Hetshi ndi tshiṱori tsho thomiwaho nga Jan Smuts, muḽoro wa Dongola wo vhuya wa swika hune wa khou shumiwa.
Kha minwaha ya zwino, muhumulo wa u sika u ṱanganelana wo no ḓala vhukuma, ri livhuwa kha u hula ha ha vhaendela mashango ngauri ndi zwone zwine zwa kona u ḓisa tshelede. Hoku kushumele ku khou shumiwa nga dzi agency dzo vhalaho ho kateliwa na vha Peace Parks Foundation, na Afrika Tshipembe ḽo vha na mashudu vhukuma uvha na fhethu ho vhalaho hune ha vha kha mikaṋo ya zwa polotiki.
Hezwi huvha ho kateliwa: Greater Limpopo (vhukati ha Kruger na Mozambique), Ai-Ais-Richtersveld (vhukati ha SA na Namibia), Kgalagadi (vhukati ha SA na Botswana), Maloti-Drakensberg (vhukati ha SA na Lesotho), Lubombo (vhukayi ha SA, Swaziland na Mozambique), na embryonic TFCA vhukati ha Malawi na Zambia. Zwino huna Limpopo-Shashe.

U Tsireledza hu Khethwa

Vha TFCA vha ya thembea ngauri ndi vhone vhane vha nntsha luhura vha kona u tendela uri vhathu vha dzhene na vha endela mashango uya kha shango ḽoṱhe na hune ha ḓura. Mushumo vhukati ha SA, Zim na Bos hu ḓo hufha madzina a maimo zwine zwa amba uri ndi nḓila ya vhuḓi ya uya phanḓa nga nḓila ya u tsireledzea hukhethwa na u vusuludzwa ha Mapungubwe. Huna zwine zwa khou ṱoḓa u itwa uri hu kone u ambiwa na vha UNESCO vha humbela u huliswa ha Mapungubwe sa fhethu ha vhufa uri vha pange na TFCA.
Munwe anga sokou humbula zwimangadzo zwa Limpopo-Shashe TFCA. Vhaeni vha ḓo kona u dalela fhethu ha kale ha Mapungubwe, ubva hafho vha ya kha Tuli block uri vha vhone phukha ṱhanu khulwane, vha kona uya Zimbabwe uya u dalela vhupo ha nga tsini na tshitshavha vha tshi khou sedza fhethu ha vhufa. Hu dovha ha vha na tshivhalo tsha vhathu vha ngudo dza vhathu vha sa ḓivheiho kha ḽa Botswana vhane vho lindela u shuma.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe