Ndi Ngani Tshiga?
Tshiga ndi yone tswayo ya shango, ya tou vha yone, khulwanesa kha shango ḽashu. Nga mvelo yo vha i tshi shuma u isa mulaedza uri u pfale arali u khou nyadzea na u kona u sumbedza uri ndi nnyi o nwalaho mulaedza.
Namusi i shumiswa u sumbedza uri mabambiri o tendelwa nga vha muvhuso wa Afrika tshipembe muprisidennthe zwi ya fha maanḓa kha mabammbiri heneo ndi ngazwo tshiga hetshi tsha vha hone tshi fha tshirunzi.
Tshiga tshiswa tsho rwelwa ṱari nga 27 Lambamai 200, nga ḓuvha ḽa mbofholowo. U shandukiswa ha tshiga hetshi, ho vha hu u sumbedza u shanduka ha democracy na u sumbedza vhuthu kha vhoṱhe vha Afrika Tshipembe.
Tshifhinga Tsha u Ola
Nga dzi 7 Khubvumedzi 1993, ho vha na nyambedzano nga vha council ya Afrika tshipembe he vha ḓo ta uri vha dzi tswayo vha fanela u thoma u ṱoḓa vhathu vha u ola Afrika tshipembe ngauri hu khou tea uvha na tshiga tshiswa.
Vha humbela vha South African general public uri vha ḓe na mihumbulo, ubva kha hei mihumbulo ho katelwa na cabinet, ha kona u vha na zwine zwa nwaliwa fhasi.
Ha tiwa vhaoli vhararu uri vha rumele zwithu zwavho, vha Government Communication and Information System, GCIS, ndi vhone vho yaho vha kwama vha oli havho vhahulwane. Ho fhedza ho ṋangiwa mishumo ya vho Mr Iaan Bekker uri ndi vhone vhane vha ḓo ola tshiga tshiswa. Ndi vhone vhane vha vha director kha Foote, Cone & Belding Group.
Tshioliwa
U oliwa ha tshiga zwi itwa nga zwishumiswa zwa zwigwada zwo dzudzanyiwaho nga nga tshivhumbeo tsha kumba tsho vhewa zwo ṋamelana. Kumba ḽa nga fhasi ḽi vha li tshi khou sumbedza vhubvo ya itwa nga zwithu zwa 7. Tsha u thoma ndi motto - ‘!ke e:/xarra //ke’ – zwine zwa vha zwi tshi khou amba vhuthihi.
Hezwi zwo vhewa kha tshipulumbu tshi songo fhelelaho. Tsha vha tshi tshi khou fhedzisa tshipulumbu havha nḓou dzo imisa misingo hanefho kha tshipulumbu tshi songo fhelelaho huna nḓevhe dza wheat, zwine zwa ita murunzi wa musuku. Murunzi wa u sumbedza ngoma wa vhewa nga ngomu ha tshipulumbuihuna zwithu zwine zwa nga vhathu vho oliwa nga nḓila ya vhaoli vha Khoisan.
Nga nnṱha ha murunzi huna pfumo na tshithivhela pfumo zwo fhira sa tshithu tshithihi. Hezwi zwithu zwiita tshivhumbeo tsha u ṱandavhuwela matungo, mathomo. Nṱha ri tshi tou bva mathomoni hu ya vha na tshivhumbeo tshoṱandavhuwelaho matungo tshi tshi khou gonya, hune nhe tsha thoma hone ho itwa nga khosi protea.
Protea tshivhumbeo tsha hone ndi triangular i tshi lhou disa craft ya Afrika. Nnṱha ha protea huna tshiṋoni na protea zwi tshi khou sika ḓamu. Tshiṋoni tsho imisa mafhafha atsho, zwine zwa vala nga nnṱha. Ha vha na ḓuvha ḽi khou bvaho ḽi vhukati ha mafhafha a tshiṋoni, zwine zwa lumba zwa fhedza tshivhumbeo tsho tanḓavhuwelaho matungo. U ṱanganiswa ha hezwi zwithu zwivhili zwi sika zwithu zwine zwa sa vunḓee vhukati ha dzi element zwine zwa nga kha bugu ya nganea na muoli wa nga nnḓa.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe