Dzina
Hartmann's mountain zebra / Mbidithavha (Equus zebra hartmannae)
Tshivhumbeo
A huna phambano kha ya tshinna na ya tshisadzi ine wa nga tou I topola, nga nnḓa ha uri ya munna iya lemela henefha kha 298kg yo vhambedzwa naya tshisadzi ine ya vha 297kg. Khulwane ya munna ine ya vha na minwaha ya sumbeinga lemela 343kgvhulapfu hayo ha vha1,5m uḓa kha mahaḓa. Na mutshila wo lapfaho 500mm na nḓevhe dzo lapfaho 280mm. U itela uri I kone u tshila matomboni, maṋanga a hone aya ṱavhanya nga maanḓa u hula phambano vhukati ha heyi mbiḓi na cape mountain zebra ndi ya kuhulele na hafha hune dza ṱangana hone ndi huṱuku. Huna nḓowelo ya uri heyi mbiḓi ina mavhala mavhala ane ha ngo dombelela u fana a cape mountain zebra.Kuḽele
Sa zwinwe zwipuka, hetshi ndi tshipuka tshine tsha tou ḓipalela tsha fhedza masiari atsho oṱhe tshi tshi kho ḓi palela. Na hone kupalele kwa hone kwa zwiḽiwa zwi itiwa nga nḓila ya tshidele hune wa wana dzi tshi khou tshimbila dzo ita zig-zag.Kubebele
Asi tshipuka tshine tsha beba nga khalanwaha lini ngauri tshi ya kona u vhonala tshi tshi khou beba vhana nwaha woṱhe, naho ho dalesa uri dzi bebe nga zwifhinga zwa dzi mvula. Ya tshisadzi iya kona u vha na ṅwana ina minwaha miraru, ya beba ṅwana ane a lemela 25 kg a tshi kha ḓi bva u bebiwa. Tshifhinga tsha u ḓi hwala ndi minwedzi ya 12. Vhana vhayo vha ya tshila nga maanḓa ngauri iya kona u tsireledza vhana vhayo kha dzi phondi. Ya munna I vhibva kha zwa vhudzekani ina minwaha miraru.Kuitele
Kha vhuḓalo hadzo hunazwigwada zwivhili zwine wa nga kona u zwi topola, zwine zwa vha uri ndi zwine zwa ita zwa u vha na vhana na zwine zwa vhana kana miṱa azwi pfani nazwo. Holwu lugwada lwo no beba luvha luna ya munna nnthihi, na zwisadzi zwo vhalaho, ndi zwone zwine zwa kona u dzi fhambanyisa.Nḓowelo
Nga mafhungo au vha na dzina ḽine ḽa vha uri ndi ḽa vhubvo haḽo kana ḽa tshithu, iya kona u ḓowela zwikwara, thavha dzo kwashekanano hune madanga adzo adi sendeka nga fhethu hune ha vha uri huna maḓi na uḓala ha mahatsi na zwimela uri zwi kone uḽa na musi zwi tshi vha na vhana.Hune dza wanala hone
Hetshi tshipuka tshi wanaladubo lwa Namibia kha dubo lwa vhukovhela, hune ubva henefho ya ya Angola. Yo iledziwa uisiwa fhethu huno nga vunḓuni ḽa Kunene kha vhukovhela ha hone na nga ha ngei eastwards sa zwe wa sumbedziswa zwone kha mapa. Zwa zwino hu khou angaradziwa uri dzi khou lingana kha 13 000.Vhutshilohayo
Uḓi hwala - Minwedzi ya 10U vhibva lwa vhudzekani - Minwaha mivhili
Vhutshilo hayo hoṱhe - Minwaha ya 25