U Fuwa Mivhuḓa

© Judy Stuart
U fanela u fuwa nga dza ndeme dzine wa kona u dzi swikelela. Huna dzinwe dzo tou fuwelwa zwithu zwo khetheaho musi u tshi renga uya nga zwine wa khou ṱoḓa ndi hone u tshi ḓo wana mvelelo dzine wa khou ṱoḓa.
U fanela u renga kha muthu ane aḓo u vhudza zwothe zwo fhelelaho kha mivhuḓa ine wa khou renga yone. Zwine zwa katela uri wo bebiwa lini na ḓivhazwakale ya vhabebi vhayo. A u faneli u dzi tanganisa. Hezwi u tshi dzi tanganisa mufuwi u vha asa ḓivhi uri u khou tanganisa mini nahone zwiḓo mufha mvelele dza hani.
Arali wa tanganisa uri hu bviswe khamusi dzo no bebesa kha lushaka luthihi, holu lushaka lu fanela u ambiwa uri asi lwa tshifhinga tshilapfu. Henezwo arali vha fuwi vha mivhuḓa vha tshi khou ṱoḓa u ṱanganisa mivhala na hone vha na tshenzhemo ndi zwone zwine zwa tendelwa.
Dzoṱhe ya tshinna naya tsadzi musi dzi tshi yo ṱangana tshihulwane dzi fanela uvha dzoṱhe dzi na mutakalo wa vhuḓi. Phukha ine ya vha i fhasi isa khou vuwa zwavhuḓi a i fanela u ita zwa mbebo u swika i tshi fhola. Dzoṱhe ya tshinna na ya tsadzi musi dzi tshi ṱangana tshihulwane dzi fanela uvha dzi na minwaha yo linganela kana tshileme u itela mbebo.
U hula ho tendelwaho uri i kone u beba ndi minwedzi ya 5 - 6 kha dzoṱhe ya tshina na ya tsadzi kha dzine dza vha dzo linganela ya tshinna i fanela uvha ina minwedzi ya 6 - 8. Musi u beba ho ḓalesa mufuwi wa dzo u fanela u lavhelesa tshileme tsha dza tsadzi. I fanelwa u ṱhogomelwa u swika i tshi swika tshifhinga tshine tshavha tshi tsha u beba. Dzo hulaho adzi tswenyi musi dzi tshi tea u beba arali dza litshwa dzo khwaṱha dza hulesa.
A u faneli u bebisa dzine dza vha na khani. Ngauri na vhana vha bebiwa vho tou ralo uya nga mirafho i tevhelaho zwa sia dzi tshi vhaisana vhukuma. Dza tsadzi dzine dza lwesa dzi vha vho mme vha vhuḓi.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe