Tswadišo ya Mebutla

© Judy Stuart

Melawana ya Motheo ya Tswadišo ya Mebutla

Ka mehla tswadiša ke thoto ya boleng bjo o ka kgonago ka gona. Go na le ditswadiša tseo di kgethegilego tše di dirilwego go ditšweletšwa tše rilego goba mabaka. Kgauswi le mo o rekago diruiwa ke go ya ka maemo a tswadišo ya tswalo eo, sebaka se se kaone gore o tla ba le go tšweletša ditšweletšwa tša boleng bja godimo.
Reka diruiwa tša gago tša mathomo ka mehla go tšwa go motswadiši o tshepegago o ka go fago tshedimošo ka go tswalo e o e rekago. Se se akaretša go matšatšikgwedi a tswadišo le mola wa motswadi o mongwe le o mongwe wa phoofolo.
O seke wa tshela tswadišo. Yunifomo ya setšweletšwa ke se se thuša go fihlelela dinepo tša tswadišo ya diphoofolo gomme hlakantšho ya tswadišo e ka se kgone go dira seo. Motswadiši ga na le kgopolo ya seo se ka hlagelelago.
Ge e ba go tshela go dirwa go fa maatla a tšhitišo molokong o mo tee, moloko wo o swanetše go tšewa bjalo ka wo go senyega goome o se šomišwe go tswadiši ya ka moso. Fela motswadiši wa go hloka maitemogelo a kgetha go tshela tswadiša (go tšweletša mmala o mpsha, goba go satinise tswadišo la mathomo) le go tseba go fa fokotša palo ya se sengwe le se sengwe go tšwa go tše tša boitekelo bja tswadišo ye, na tshela tswadišo e a amogelega.
Bobedi di dipoo (banna) le ditshadi (basadi) di swanetše go ba ya maphelo a maleba ge go goelana go direga. Phoofolo ka maemong a tlase goba le ka botlalo bja go tšwa ga mafofa ga se ya swanela go tswadišwa go fihlela ge e fodile ka botlalo. Bobedi dipoo le ditshadi di swanetše go ba ka bogolo bja go ya fase, goba boima, go tša tswadišo.
Bonnyane bja bogolo bja tswala ya e nnyane kudu ke 5 - 6 ya dikgwedi tše ya dipoo le ditshadi. Bonnyane go ya ka bogolo goba tswala ye koto, dipoo di swanetše go ba le bonnyane bja go feta dikgwedi tše 6 - 8. Ge o tswadiša ye koto kudu o swanetše go dula o lekola boima bja tshadi. E ka tswadiša e bile e swanetše, ka pela ka ge e fihla boima bja tše kgolo.
(Tseba maemo a mohuta wa tswadišo ya gago). Tše koto kudu tša tswadišo ya ditshadi e ka fa mathata ka go duša ge di tlogetšwe lebaka le letelele e ka ba le makhura a mantšhi kudu.
O se ka wa tswadišo le tswadišo e hlaselago ya diphoofolo. Pharologantšho ye mpe e ka fetesetšwa go meloko gomme mebutla e kgonago go loma goba ngwapa gampe kudu. Basadi ba hlaselago ga ba dire bomme ba ba botse.

Translated by Lawrence Ndou