Dzina
Eland (taurotragus oryx)Tshivhumbeo
Ya tshinna inga kona u hula u lapfa u bva kha mahaḓa 1,7m ya lemela 900 kg. naho huna uri ndi inwe ya phukha khulwane nga maanḓa heyi phukha iya kona u fhufha ḓirata, ina thunda. Dzoṱhe ya tshisadzi naya tshiduna dzi na maṋaga ano lemela o yelaho murahu a dovha a lapfa uya henefha kha mithara muthihi. Dza tshifumakadzi ndi ṱhukhu dzi lemela henefha uḓa kha 450k. ya tshinna ina mavhudzi a muvhala matsu hafha kha phanḓa yayo ane o vala lukanda. ya dovha ya vha na mavhala o rambalalaho hafha kha mutumbu.Kubebele
Yone vho a i tou vha na tshifhinga tshine ya tou beba nga tsho, kha la Africa tshipembe vho wana uri huna minwedzi ine ya vha ngayo na vhana u fhirisa kha minwe minwedzi. Ṅwana muthihi uya bebiwa nga murahu ha musi yo ḓi hwala lwa minwedzi ya ṱahe. ya tshinna iya tshimbila na ya tshisadzi lwa awara dzi si gathi musi I saathu beba.Kuitele
Tshinwe tsha zwithu zwo no takadza nga ha heyi phuka ndi uri ndi phukha ine ya kona nga maanḓa u ṱhogomela vhana vhayo ya vha itela na ha u dzula. musi I tshi tshuwiswa nga zwipuka zwine zwa iḽa dzi ya ita danga hedzi khulwane dza ima phanḓa ngeno dza murahu hu vhana, dza tshisadzi na zwisadzi zwo dzumbiwa nga murahu. vhunzhi hadzo dzo pfuluwa nga vhunzhi dzi tshi khou itela pfulo. Dza tshinna adzi funi zwa u levha naho dzo ralo dzi ya vhonala nga zwinwe zwifhinga dzi tshi khou tambudza dza tshisadzi arali huna zwine dza khou ṱoḓa.Dzi na nḓowelo dzo fhambananaho zwi tshi bva kha zwine dza funa zwone sa fhethu hu no nga sogani,mahatsini fhethu ho dalaho matanda sa north ya mulamboni wa orange, na matandani a kwazulu natal. Heyi ndi phukha ine ya funa nga maanḓa u tshimbila vhusiku I wana maanḓa ayo kha lu muya lwo no fhefheḓa vhusiku maanḓa ano I maanḓafhadza kha zwithu zwo no iita uri I tou gidima vhukuma.