Kulawuriwa ka Mahiselo eka Tihuku

© Glenneis Kriel

Maxelo yangava na xiave xikulu eka rihanyu ra tihuku, ngopfu ngopfu loko tihuku tipfaleriwe e hokweni. Leswi swikatsa kulawuriwa ka mahiselo kumbe ku titimela, kutsakama na nkhuluko wa moya kumbe ku hunga ka wona.

Maxelo

Mahiselo na matitimelelo lawa ya pfumeleriwaka eka tihuku ya hambana kuya hi muxaka wa tihuku, kufana na n’warikolwani leyikotaka kukondzelela maxelo yo hisa kutlula tinxaka letinwana. N’warikolwani yichava ngopfu xirhami, se swikahle ku fuwa tihuku leti fambelanaka na maxelo ya ndzhawu leyi unga eka yona ngopfu ngopfu loko kuriku tihuku tita tshama ehandle.
Matitimelelo kumbe mahiselo ku veka tihuku swiya hiku kutsakama swifika kwihi. Leti fuweriwaka ku xavisiwa tifanele kuvekiwa eka maxelo yale xikarhi ka 20 °C kuya ka 24 °C. Tihuku tidya ngopfu swakudya hikuva tiringeta kuva tilava kutshama tikarhi tikufumela hi 1 °C e hansi ka mpimo, kasi khwalithi ya matandza, kuhumelerisa xikanwe na madyelo ya kavanyeteka loko mahiselo ya hundza eka mpimo lowu.
Mpimo wa mahiselo lowu hlohleteriwaka eka tihuku toxavisiwa wuya hi vukhale bya tihuku toleto. Kuya hi nawu swihukwani swa siku rinwe swifanele kuva eka 34 °C kuva swihanya kahle, kusuka kwalano yinga hungutiwa kuya eka 0,3 °C siku rinwana na rinwana kufikela yifika eka 20°C eka vhiki ra vumune.
Kunga tirhisiwa ti thermometers ku kuma mpimo lowu lavekaka wa maxelo eka tindzhawu tohambana hambana ta hook ya tihuku, kambe vanwamapurasi vafanele kutlhela va languta tihuku ta vona kuvona loko ti hanya kahle. Tihuku leti twaka xirhami tita hlengeletana endzhawini yinwe kuva tikufumetana kasi laha ku hisaka tita hangalaka kutshunelela leswi tisaka kukufumela. Tihuku leti twaka kuhisa ngopfu tivonaka hikuva tilavana na moya.

Loko ku Titimela

  • Kunga tirhisiwa tindlela totala ku engetelela kuhisa kusuka eka gasi, solar xikanwe na tihunyi leti tshiveriwaka. Lawa i maendlelo lawa yanga tirhisiwaka hi mavoko kumbe yatitirhela hiwoxe. Tekela enhlokweni nxavo wa swona xikanwe na kukumeka ka switirhisiwa leswi loko uteka xiboho xaleswaku uta tirhisa yini.
  • Loko ndzhawu yaleyo yi titimela ngopfu, swingava kahle kuva u fuwa tihuku letikulu to tshikela matandza hikuva tita kota kuhanya kahle eka maxelo kutlula swihukwana leswintsongo kumbe u lulamisa mafuwelo lawa yanga ta endla leswaku tihuku tingavi kona eka ndzhawu leyi.
  • Laha kungana muako wopfuleka, mafasitere yanga pfariwa xikan’we na makheteni kutiyisisa leswaku muako wa titimela.
  • Kuhunga ka moya kufanele kutirhisiwa kuhangalasa ku kufumela loku ringaneleke e hokweni. Loko ku kufumela loku kunga ringanelangi swinga endla leswaku swihukwani swinwani swikula ku hundza swinwana leswingata endla leswaku kungahavi na ndzingano eka tihuku.
  • Ndzhawu ya vuhumelerisi yifanele kuhungutiwa hilexikarhi hiku tirhisa kheteni loko swihukwani swahari swintsongo.
  • Miako yifanele ku sirheleriwa eka maxelo yotitimela.

Ntshikelelo wa Khisa Wuna Xiave eka Mpfuvelo wa Tihuku

©Glenneis Kriel
Farmer’s Weekly yina switsundzuxo leswi ku tirhana na ntshikelelo wa kuhisa eka tihuku:
  • Kuhunga ka moya swifanele ku engeteriwa ku susa moya wohisa ekusuhi na swihukwani. Leswi swinga endliwa hku pfuriwa ka makheteni e hokweni kumbe kutirhisiwa ti fan.
  • Loko tihuku leti tinga pfaleriwangi, tifanele kuva tikuma ndzhuti wo wisa eka wona.
  • Tihuku tifanele kukuma mati yoringanela yotitimela. Atinge nwi mati loko yakufumela.
  • Swakudya swinga susiwa loko kuhisa swinene, tiphameriwa loko kutitimela.
  • Ti Pellets na mahlahla swinga nyikiwa tihuku ematshanwini yaku cheriwa eritshurini kuva kuhungutiwa ku lahleka ka matimba.
  • Swakudya swinga pfunetiwa hi ti minerali nati vitamin kupfala ku lahleka loku veke kona hiku pfumaleka ka mati.
  • Kukhomiwa ka tihuku swifanele kuhungutiwa exikarhi ka siku loko mahiselo yahari e henhla.
  • Nhlayo ya tihuku e hokweni nayona yifanele ku hungutiwa.

Translated by Ike Ngobeni